Astrofyisikanten hebben een ongebruikelijke anomalie ontdekt in de beweging van ons zonnestelsel. Dit werd mogelijk gemaakt door het meten van een subtiele asymmetrie in de verdeling van verre radiogalaxieën. De resultaten, die zijn gepubliceerd door een internationale groep wetenschappers, staan in tegenspraak met het standaard kosmologische model — de theoretische basis van ons huidige begrip van de evolutie van het universum.
Om het effect van de “meewind” vast te leggen, dat ontstaat tijdens de beweging van ons zonnestelsel, analyseerde het team onder leiding van Lucas Böme van de Universiteit van Bielefeld (Duitsland) gegevens van drie radiotelescopen, waaronder het Europese LOFAR-netwerk. In tegenstelling tot optische instrumenten registreren radiotelescopen lange golven die niet worden geblokkeerd door kosmisch stof en gas, waardoor ze objecten kunnen observeren die in andere golflengten onzichtbaar zijn.
De wetenschappers ontwikkelden een nieuwe methode voor statistische analyse die rekening hield met het feit dat veel radiogalaxieën, die intensief uitstralen in het radiogeheugen, uit meerdere componenten bestaan. Dit verbeterde de nauwkeurigheid van de metingen maar verhoogde ook de realistische schattingen van de fouten.
Ondanks deze zorgvuldige aanpak waren de resultaten verrassend. De analyse onthulde anisotropie — een ongelijkmatige verdeling van radiogalaxieën aan de hemel.
De gemeten asymmetrie bleek 3,7 keer sterker te zijn dan voorspeld door het standaardmodel, dat de ontwikkeling van het universum na de Big Bang beschrijft en een gelijkmatige verdeling van materie op grote schaal veronderstelt. Dit wijst op twee mogelijke scenario’s: of ons zonnestelsel beweegt aanzienlijk sneller dan eerder berekend, of radiogalaxieën zijn minder homogeen verdeeld over het universum dan gedacht. Beide mogelijkheden vereisen een herziening van de kosmologische theorieën.
“Als ons zonnestelsel inderdaad zo snel beweegt, moeten we onze fundamentele ideeën over de grootschalige structuur van het universum in twijfel trekken,” zei medeauteur en professor Dominik Schwarz van de Universiteit van Bielefeld.
Deze bevindingen komen overeen met eerdere observaties van quasars — heldere kernen van verre sterrenstelsels die worden aangedreven door superzware zwarte gaten. Infraroodgegevens van deze objecten vertoonden een soortgelijke anomalie, wat bevestigt dat het effect geen technische fout is.
De verbeterde observatiemethoden onthullen details van het universum die voorheen niet toegankelijk waren. Ongeacht de uiteindelijke interpretatie, wijst de anomalie op hiaten in ons begrip van de fundamentele eigenschappen van het universum. Verdere waarnemingen met behulp van de nieuwste telescopen, zoals de Square Kilometre Array (SKA), zullen helpen om hypotheses te testen en modellen te verfijnen.
