De Nobelprijs voor de natuurkunde 2025 is toegekend aan Professor John M. Martinis van de Universiteit van Californië, Berkeley, samen met Professor John Clarke van de Universiteit van Californië, Berkeley en Professor Michael H. Devoret van Yale University. Zij werden geëerd voor hun ontdekking van de macrokopische kwantummechanische tunneling in elektrische circuits en het kwantiseren van energie.
Een Verrassende Nobelprijs voor de Slapende Wetenschapper
Verschillende wetenschappers wachten gespannen op het nieuws van de Nobelprijs, soms zelfs de hele nacht. Dit was echter niet het geval voor Prof. John M. Martinis. Terwijl hij rustig sliep, bleef zijn vrouw tot drie uur ’s ochtends in de andere kamer wakker met een boek. Toen haar telefoon begon te rinkelen, ontdekte ze dat het een oproep van de Nobelprijscommissie was. Toch besloot ze haar man niet wakker te maken. Pas later, rond vijf uur ’s ochtends, hoorde Prof. Martinis het geweldige nieuws, dat hij dankbaar deelde met zijn team en zijn vrouw opnieuw in gedachten bracht.
De Reis van Prof. Martinis
Prof. Martinis werd in 1958 in de Verenigde Staten geboren. Zijn moeder was van Amerikaanse afkomst, terwijl zijn vader Kroatische roots had. Hij behaalde zijn bachelor in de natuurkunde in 1980 en zijn Ph.D. in 1987 aan de Universiteit van Californië, Berkeley. Na zijn Ph.D. werkte hij bij het National Institute of Standards and Technology (NIST) en later als professor aan de Universiteit van Californië, Santa Barbara, waar hij zijn onderzoek naar kwantumcomputing voortzette. Momenteel werkt hij als chief scientist bij Google Quantum AI. De Nobelprijs is toegekend aan het onderzoek dat hij met zijn collega’s tijdens zijn Ph.D. heeft uitgevoerd.
Bijdragen aan de Kwantumwereld
Tijdens zijn Ph.D.-studie aan de Universiteit van Californië, Berkeley, werkte Prof. Martinis samen met Prof. John Clarke en Michael Devoret aan belangrijke onderzoeken. In de vroege jaren ’80 toonden zij succesvol macrokopische kwantummechanische tunneling aan in supergeleiders. Dit bewijs toonde aan dat kwantumeffecten niet alleen op microscopic niveau, maar ook in zichtbare elektrische circuits van toepassing zijn. Dit vormt de basis voor de ontwikkeling van ‘supergeleidende qubits’, de fundamentele bouwstenen voor kwantumcomputers. Prof. Martinis heeft expertise in het nauwkeurig fabriceren van supergeleidende apparaten en Josephson-juncties, wat bijdroeg aan het succes van hun experimenten.
‘Kwantum Supremacy’
Prof. Martinis heeft een sleutelrol gespeeld als hoofdwetenschapper bij het Google Quantum AI-team. Onder zijn leiding bereikte Google in 2019 ‘Kwantum Supremacy’ met de kwantumprocessor ‘Sycamore’, waarmee een berekening die duizenden jaren zou duren op traditionele computers in enkele minuten werd voltooid. Deze belangrijke mijlpaal toonde de mogelijkheden van kwantumcomputing aan en opende de weg voor technologieën van de toekomst.
Prijzen en Erkenningen
Buiten de Nobelprijs heeft Professor Martinis verschillende prestigieuze prijzen en erkenningen ontvangen. In 1997 ontving hij de Fritz London Memorial Prize, in 2007 werd hij gekozen als lid van de American Academy of Arts and Sciences, en in 2014 als lid van de National Academy of Sciences. In 2021 ontving hij de Micius Quantum Prize.
Het jarenlange harde werk en toekomstgerichte onderzoek van Prof. John M. Martinis heeft een nieuwe dimensie aan de kwantumwetenschap gegeven. Zijn Nobelprijs is een verdiende erkenning voor zijn cruciale rol in de vormgeving van de toekomst van kwantumcomputing.
