Komet C/2025 K1 (ATLAS), ontdekt in mei 2025, heeft een dramatisch einde van zijn reis ervaren. Recente waarnemingen door astronomen tonen aan dat de komeet is uiteengevallen in meerdere fragmenten na zijn nabijheid tot de zon. Dit fenomeen is vastgelegd in een serie foto’s gemaakt door telescopen vanuit de ruimte.
Astronoom Gianluca Masi van het Virtual Telescope Project was een van de eersten die deze zeldzame gebeurtenis documenteerde. In zijn observaties is de kern van de komeet, ook wel de nucleus genoemd, zichtbaar uiteengevallen in drie hoofdfragmenten, met een mogelijke vierde, minder heldere brokstuk.
Volgens Masi vond deze breuk plaats na de perihelion op 8 oktober 2025, toen de extreme hitte van de zon de structuur van de kern verzwakte. “De nieuwste beelden bevestigen dat de komeet is uiteengevallen, met verschillende duidelijk zichtbare fragmenten,” aldus Masi.
Voor het vastleggen van dit evenement gebruikte Masi een Celestron C14 Schmidt-Cassegrain telescoop, gemonteerd op een robotische Paramount ME, in combinatie met een SBIG ST-10XME CCD-camera. Alle foto’s werden zonder filter genomen, met een belichting van 60 seconden, en zijn verzameld uit zeven belichtingen over vijf nachten tussen 11 en 18 november 2025.
Deze gegevens zijn vervolgens gecombineerd tot een animatie die de bewegende fragmenten van de komeet over de tijd laat zien. Niet alleen het Virtual Telescope Project, maar ook onafhankelijke waarnemingen van het Asiago Observatorium in Italië hebben deze bevindingen bevestigd. Met behulp van een Copernicus-telescoop van 1,82 meter konden astronomen twee hoofdfragmenten detecteren die ongeveer 2000 km van elkaar verwijderd zijn op 11 november 2025. Het team van astronomen vermoedt zelfs dat er een derde, zeer zwak fragment bestaat.
Kometen uit de Oortwolk
C/2025 K1 (ATLAS) wordt verondersteld afkomstig te zijn uit de Oortwolk, het verste bereik van ons zonnestelsel dat gevuld is met kleine ijzige objecten. Veel kometen uit de Oortwolk zijn fragiel omdat ze voor het eerst het binnenste van ons zonnestelsel binnengaan, waardoor ze extreme thermische druk ervaren wanneer ze dicht bij de zon komen.
Deze hitte veroorzaakt dat het ijs in de komeet sublimeert en interne druk creëert die de kern kan breken, vergelijkbaar met de gebeurtenis die plaatsvond met Shoemaker-Levy 9 voordat het in 1994 met Jupiter botste.
Ondanks de fragmentatie blijven de restanten van komeet C/2025 K1 (ATLAS) hun baan voortzetten en worden ze verwacht in de buurt van de aarde te passeren op 24 november 2025, op een veilige afstand van ongeveer 60 miljoen kilometer. Deze fragmentatie kan de helderheid van de komeet verminderen, waardoor observatie met het blote oog moeilijk wordt. Echter, observatie met kleine telescopen of verrekijkers blijft mogelijk, vooral van de noordelijke hemisfeer rondom het sterrenbeeld Ursa Major.
De ontploffing van de komeet biedt niet alleen een spectaculair zicht voor sterrenkundeliefhebbers, maar heeft ook een grote wetenschappelijke waarde. Als een relatief “nieuwe” primordial komeet kan analyse van de fragmenten wetenschappers helpen de oorspronkelijke samenstelling van ons zonnestelsel, miljarden jaren geleden, te begrijpen.
Sterrenkundeliefhebbers kunnen de laatste updates volgen via het Virtual Telescope Project of de observatoria die betrokken zijn bij het monitoren van deze komeet.
