Een enorme, drijvende tapijt van zeewier—zo groot dat het vanaf de ruimte kan worden gevolgd—strekt zich nu duizenden kilometers uit over de Atlantische Oceaan, van de Golf van Mexico tot de kusten van West-Afrika. In mei 2025 bereikte deze zogenaamde Grote Atlantische Sargassumgordel een recordhoogte: 37,5 miljoen ton biomassa die vlak onder het oppervlakte drijft, volgens satellietschattingen.
Al jaren bereiden kustgemeenschappen van Florida tot het Caribisch gebied zich elk voorjaar voor op de donkerbruine vloed die stranden verstopt, wildlife doodt en toerisme wegjaagt. Terwijl schoonmaakploegen tonnen verrottend algen van resorts en kusten scheppen, racen wetenschappers om te begrijpen wat de uitbraak veroorzaakt—en of het gaat om een kortetermijngebeurtenis of een klimaatgedreven verschuiving in de ecologische structuur van de Atlantische Oceaan.
Recente studies suggereren dat het misschien beide is. De gordel is meer dan een ergernis; het is nu een teken van diepere veranderingen in de oceanen die verband houden met nutriëntencycli, industriële vervuiling, microbiële evolutie en opwarmende wateren. De ontdekking van een sleutelmechanisme dit jaar herformuleert hoe onderzoekers over het fenomeen denken—en roept urgente vragen op over hoe de impact kan worden beperkt.
Een Gordel van Zeewier Ter Grootte van een Continent
Eens beperkt tot de Sargassozee, een relatief rustige regio in de Noord-Atlantische Oceaan, heeft sargassum nu het hele tropische Atlantische bekken gekoloniseerd. De groei is niet langer seizoensgebonden of verspreid—het is gestructureerd, aanhoudend en van enorme omvang. De gordel strekt zich momenteel uit over meer dan 8.800 kilometer, ofwel het dubbele van de breedte van de continentaal VS.
Het keerpunt kwam in 2011, toen ongewoon sterke windpatronen en veranderingen in de zeewateroppervlak grote mats van het algen in nieuwe breedtegraden duwden. Sindsdien zijn de bloei elke jaar bijna teruggekeerd, met toenemende frequentie en volume. Een recente beoordeling traceert het patroon naar significante veranderingen in de oceanische chemie—met name scherpe stijgingen in stikstof en fosfor, twee voedingsstoffen die fungeren als meststoffen voor zeewier.
Een groot deel van die nutriëntenstoot is door mensen gemaakt. Afvloeiing van industriële boerderijen, rioolwaterafvoer uit stedelijke centra, en uitvloeiing van de Amazone hebben een stikstofrijke stroom over de Atlantische Oceaan gecreëerd. Tussen 1980 en 2020 nam de stikstofinhoud in sargassummonsters met meer dan 50% toe.
Mikrobiële Partnerschappen—en Plastic
Maar een overschot aan voedingsstoffen alleen verklaart de explosieve groei niet volledig. Een doorbraak kwam dit jaar, toen onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Chemie een over het hoofd geziene acteur identificeerden: cyanobacteriën, microscopische organismen die op het oppervlak van sargassum leven. Deze bacteriën voeren stikstoffixatie uit—ze zetten atmosferische stikstof om in een bruikbare vorm—en supercharger de groei van de algen, vooral in fosforrijke wateren.
Opwellings gebeurtenissen nabij de evenaar lijken fosforrijk diep water naar de oppervlakte te trekken, wat de perfecte omstandigheden creëert voor dit microbiele partnerschap. Dit symbiose geeft sargassum een serieuze concurrentievoordeel.
Een Groeiende Bedreiging Voor Kustecosystemen
Hoewel sargassum in gematigde hoeveelheden een nuttige ecologische rol speelt—het biedt schuilplaats voor jonge vissen en zeeschildpadden—is deze gordel groter gegroeid dan enige natuurlijke balans. Wanneer het zeewier in enorme hoeveelheden de kusten bereikt, blokkeert het zonlicht, verstikt het koraalriffen en creëert het zuurstofarme dode zones.
De economische schade neemt ook toe. In plaatsen zoals Playa del Carmen, Mexico, en Barbados, alloceren hotelmanagers nu miljoenen dollars per seizoen om hun stranden schoon te maken. In Florida heeft een sargassumbloei in 1991 zelfs een tijdelijke sluiting van een kerncentrale afgedwongen nadat het zijn koeling inlaatsysteem verstopte.
Naarmate het algen vergaat, komt er waterstofsulfide vrij—een gas dat ruikt als rotte eieren en ademhalingsrisico’s met zich meebrengt. Gecombineerd met de verstikkende beelden en sheer volume, jaagt de bloei nu toeristen weg en hervormt het levensonderhoud van tientallen kustgemeenschappen.
