Charles Deehr zal zijn eerste rode aurora nooit vergeten. Op 11 februari 1958 was Deehr student aan Reed College in Portland, Oregon. Die avond vroeg hij een Fulbright-studente uit Noorwegen, genaamd Tone, mee naar het Portland Symphony.
Na het concert maakten ze een wandeling over een golfbaan. Terwijl ze voorbij de boomtoppen keken, merkten ze dat de lucht bloedrood was.
Mensen tot in het zuiden van Mexico zagen die nacht de rode lucht. Sommigen dachten aan marsmannetjes, anderen dachten dat Christus voor de tweede keer op bezoek was. In Portland dachten de mensen dat een bosbrand de gloed veroorzaakte.
Deehr wist beter, omdat hij de natuurkunde van de aarde en de ruimte bestudeerde. Onder de karmozijnen lucht was hij er zeker van dat hij en Tone een geweldige rode aurora zagen, en dat hij haar op een volgende date zou vragen.
De Deehrs zijn nu 65 jaar getrouwd. Charles — Chuck voor zijn vrienden — was gedurende het grootste deel van die tijd ruimtefysicus en aurora-voorspeller aan de Universiteit van Alaska Fairbanks. In tientallen jaren van sterrenkijken in het noorden heeft hij een paar rode aurora’s gezien, maar niet veel.
Fringes van rood en blauw die uit aurora-gordijnen hangen — het resultaat van de interactie van deeltjes van de zon met stikstof in de hoge atmosfeer — komen vaak voor, maar de grote schouwspelen die de lucht overstroomden met dof rood licht zijn zeldzaam.
Rode aurora-schouwspelen vinden zo hoog aan de lucht plaats dat ze vaak de enige vorm van aurora zijn die mensen in de midden-latitudes ooit zien.
In het jaar 37 na Christus toonde een grote rode aurora zich aan de burgers van Rome. Iedereen in Londen keek naar een rode lucht in september 1839. Een brandende show in 1938 verlichtte het zand van de Sahara in Noord-Afrika. Deehr en zijn date werden getuige van een van de meest spectaculaire vertoningen in 1958. Andere hebben zich voorgedaan in 1989, 2000, 2001 en een paar nachten geleden in november ’25.
Geweldige rode aurora’s zijn zeldzaam omdat ze een perfecte mix van hemelse omstandigheden vereisen.
“Om een pure rode aurora te krijgen, heb je twee dingen van de zon nodig,” zei Deehr. “Veel zonnevlammen met ultraviolette straling om de atmosfeer van de aarde te verhitten, en veel coronalemassa-ejecties om de magnetosferische generator van aurora van de aarde van stroom te voorzien.”
De groene aurora waar de mensen in het noorden bijna elke donkere nacht van genieten, is een product van deeltjes die door de zon worden afgegeven en die de ruimte in stromen. Deze zonnige wind heeft één tot twee dagen nodig om de aarde te bereiken. Hij stroomt over de planeet en reageert met het magnetisch veld van de aarde. In de hoge atmosfeer reageert deze elektrische ontlading met gassen, waardoor ze gloeien op dezelfde manier als elektriciteit een neonlamp aansteekt.
Groene aurora’s komen voor op ongeveer 60 mijl boven de aarde. Pure rode aurora’s zijn veel hoger, zo’n 200 tot 300 mijl omhoog, wat mensen dichter bij de evenaar in staat stelt om ze te zien. Een belangrijk gas dat op die hoogte aanwezig is, is zuurstof, en elektronen die de zuurstofatomen daar opwinden, produceren een rode licht zoals een laser.
Camera’s en telefoons die meer lichtgolflengten kunnen vastleggen dan onze ogen, tonen soms rood in aurorafoto’s waarin de fotograaf alleen groen zag. Rode aurora’s moeten tien keer zo fel zijn als groene aurora’s voordat we die kleur met het blote oog kunnen zien.
Rode aurora’s zijn onvoorspelbaar, maar in het verleden hebben ze de neiging om zich te clusteren rond perioden waarin de zonnecyclus — een periode van 11 jaar van zonactiviteit — veel zonneactiviteit vertoont.
Tegenwoordig is Chuck Deehr emeritus professor aan het Geophysisch Instituut van de Universiteit van Alaska Fairbanks. Hij verwacht nooit meer een rode aurora te zien die zo briljant is als die nacht op 11 februari 1958, maar sommige dingen — zoals een eerste date die leidt tot een partnerschap van 68 jaar — gebeuren maar één keer in een leven.
