Geen enkel deel van onze oceanen is ontsnapt aan de drievoudige wereldwijde crisis: klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en vervuiling. Dit benadrukt Pierre Bahurel, algemeen directeur van Mercator Ocean International, de organisatie die zich richt op oceaanmonitoring en prognoses. Onder zijn leiding wordt er wereldwijd gewerkt aan digitale monitoring via de Europese Digitale Tweeling van de Oceaan, een platform dat nauwkeurige digitale representaties van de oceaan levert.
Bahurel merkt op dat er vooral dringende uitdagingen zijn in de wateren van de EU, waarbij de Middellandse Zee opvalt als een van de meest zorgwekkende hotspots op de wereld. In juni 2025 bijvoorbeeld, waren de oppervlaktetemperaturen in de Middellandse Zee de hoogste die ooit zijn geregistreerd, met temperaturen van 30 °C – bijna 5 °C hoger dan normaal. Maar liefst 62% van het oppervlaktewater had te maken met extreme mariene hittegolven, het hoogste percentage ooit waargenomen.
De bijdrage van wetenschap aan het bestuderen van de oceanen is cruciaal. Bahurel legt uit dat “wetenschap de oceaan laat spreken door middel van transparante en betrouwbare gegevens.” Dit omvat ook het gebruik van kunstmatige intelligentie voor oceaanmonitoring, met samenwerking met Griekenland, waar wetenschappers vooroplopen in Europa op het gebied van kunstmatige intelligentie en oceaanografie.
Bovendien wordt Mercator Ocean International omgevormd tot een intergouvernementele organisatie die de wereldwijde ontwikkeling van geavanceerde digitale diensten voor de oceanen zal leiden. Dit onderstreept de noodzaak voor internationale samenwerking in de strijd tegen de privilige klimaatuitdagingen.
De Maatregelen Tegen de Klimaatverandering
De impact van klimaatverandering op de oceanen is zorgwekkend. Mercator Ocean coördineert de rapportage over de Staat van de Oceanen voor de Europese Commissie. In de nieuwste editie, gepubliceerd in oktober, werd duidelijk dat de oceanen onder ongekende druk staan door de driehoekige crisis. De oceanen absorberen ongeveer 90% van de overtollige warmte die door menselijke activiteiten wordt geproduceerd, en in 2024 bereikte de gemiddelde wereldwijde oppervlaktetemperatuur van de zeeën een record van 21 °C.
Het aantal extreme hittegolven is sinds 2005 bijna verdubbeld en in 2023 ervaren 22% van de oceanen ter wereld ten minste één ernstig of extreem marien hittefenomeen. Deze hittegolven leiden tot massale sterfte onder koraalriffen en veranderen de verspreiding van vissen.
Met bijzondere aandacht voor de Middellandse Zee, die sneller opwarmt dan de mondiale oceanen, is het essentieel om deze trends nauwlettend te volgen. De effecten op de biodiversiteit en de voedselzekerheid zijn al merkbaar, waarbij visbestanden verschuiven of afnemen door de veranderende omstandigheden.
Innovatie en Samenwerking: De Toekomst van Oceaanbeheer
Bahurel legt ook de nadruk op het belang van nieuwe technologieën, zoals de Digitale Tweeling van de Oceaan. Deze biedt de mogelijkheid om complexe scenario’s te simuleren, zoals de impact van stijgende zeespiegels en extreme weersomstandigheden, waardoor beleidsmakers en wetenschappers beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen.
De nadruk ligt op het versterken van de Europese capaciteiten voor oceaanmonitoring en -beheer. Op dit moment wordt gewerkt aan het uitbreiden van de Copernicus Marine Service, zodat deze niet alleen fysieke en biogeochemische parameters monitort, maar ook de gezondheid van mariene ecosystemen. Bovendien worden technologieën van de Digitale Tweeling geïntegreerd in deze dienst om interactiviteit en real-time data te bieden.
De hoop is dat kunstmatige intelligentie een sleutelrol speelt in het verbeteren van de resultaten voor de oceanen, door betrouwbare en bruikbare informatie te genereren die duurzaam beleid ondersteunt.
Oproep tot Actie
Het is duidelijk dat de uitdaging groot is, maar de bereidheid tot samenwerking en innovatie biedt hoop. De toekomst van onze oceanen hangt af van de acties die we nu ondernemen. Door technische vooruitgang te combineren met internationale samenwerking, kan de Europese Unie een leidende rol spelen in het behoud en de bescherming van ons mariene milieu.
Laten we samen de oceaan een stem geven, zodat we ons kunnen aanpassen aan de veranderingen en onze oceanen beschermen voor toekomstige generaties.
