Op de avond van 21 januari 2025 onthulde President Trump op zijn eerste volledige dag in functie wat hij omschreef als een “monumentale onderneming”, het Stargate Project. Met een indrukwekkende investering van $500 miljard beweerde hij dat dit project de toekomst van technologie in Amerika zou garanderen. Bij hem stonden enkele van de meest invloedrijke figuren uit de AI-industrie, waaronder Larry Ellison van Oracle, Sam Altman van OpenAI en Masayoshi Son van SoftBank.
Ellison kondigde aan dat Stargate de gezondheidszorg zou revolutioneren door het delen van elektronische dossiers te faciliteren en bij te dragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Son beschreef het project als “de beginfase van het gouden tijdperk in Amerika”. Altman noemde het de meest belangrijke onderneming van deze tijd. Een persbericht van OpenAI verwees naar de indrukwekkende deelnemers, waaronder techgiganten zoals Microsoft, Nvidia en Arm.
Wat opvalt aan dit moedige initiatief is niet alleen de enorme investering, maar ook het feit dat concurrerende bedrijven zoals Oracle, OpenAI en Microsoft, die normaal gesproken rivalen zijn, zich verenigen om dit enorme project uit te voeren. Dit doet vragen rijzen over de gevolgen voor concurrentie. Historisch gezien is de samenwerking van zoveel concurrenten in één onderneming iets wat antitrustwetten hebben proberen te vermijden.
Desondanks blijkt dat er weinig verzet is vanuit de juridische wereld of de politiek. De reacties variëren van lof van enkele wetgevers tot een gebrek aan commentaar van anderen. Tijdens een hoorzitting in de Senaat over de AI-race, prijzen Altman en Cruz het Stargate-model, zonder dat enige senator de legaliteit van de constructie in twijfel trekt.
De meest opvallende kritiek kwam van Elon Musk, die de samenwerking verguiste en twijfels uitte over de financiële middelen van het project. Toch lijkt Musk, althans indirect, de oprichters van Stargate te hebben geholpen door de aandacht af te leiden van de reële bedreigingen die zij voor de vooruitgang van AI vormen.
Een van de weinige kritische analyses van Stargate is afkomstig van Madhavi Singh, een onderzoekster aan de Yale Law School. In haar artikel wijst ze op de gevaren van het project en de manier waarop het de concurrentie kan verstoren. Ze argumenteert dat de samenwerking tussen deze techgiganten hen in staat stelt om macht uit te breiden en om antitrustwetten te omzeilen, wat potentieel schadelijk is voor consumenten.
Singh stelt dat, hoewel de toplagen van AI – de modellen en applicaties – concurreren, de infrastructuur, die bestaat uit chips en cloud-diensten, in handen is van een handvol enorme spelers, waaronder Amazon, Google en Microsoft. Stargate versterkt deze machtsstructuren door rivals samen te brengen in een joint venture, wat de kans vergroot dat zij hun belangen beschermen en samenwerken in plaats van te concurreren.
Ze roept vragen op over de legale implicaties van deze samenwerking. De Clayton Act staat bijvoorbeeld een joint venture niet toe wanneer deze waarschijnlijk concurrentie zal schaden. Stargate kan deze wet overtreffen door de concurrentie verder te verminderen, wat leidt tot hogere prijzen, minder keuze en minder innovatie voor consumenten.
Singh concludeert dat het wezen van Stargate een bedreiging vormt voor de concurrentie en dat het systeem waarin verschillende technologiebedrijven samenwerkend hun efficiëntie zouden verhogen, in feite gericht kan zijn op het creëren van monopolies. Dit is zorgwekkend omdat het kan leiden tot een gebrek aan innovatie en keuzes voor de consument.
De kwestie van het Stargate Project roept belangrijke vragen op over de toekomst van de technologie-industrie in Amerika. Terwijl de samenwerking kan worden geprezen als een krachtig voorbeeld van vooruitgang, is het cruciaal om de bredere gevolgen voor de concurrentie en de marktstructuren in de gaten te houden.
