Decennialang werd de Golf van Suez beschouwd als een gesloten geologische wond: een “mislukte” breuk, een gefaalde poging van de aarde om continenten te scheiden en een nieuwe oceaan te creëren die miljoenen jaren geleden tot stilstand kwam. Maar een recent onderzoek heeft deze opvatting op zijn kop gezet en toont aan dat de breuk die Afrika en Azië scheidt nog steeds leeft, zij het langzaam, met een snelheid van een halve millimeter per jaar.
Hoewel deze beweging misschien onbeduidend lijkt—vergelijkbaar met de groei van een menselijke nagel in enkele dagen—is het op geologische schaal voldoende om de geschiedenis van de Afrikaanse tektoniek opnieuw te schrijven. Als de Golf van Suez zich blijft verbreden, dan is dit geen mislukt rift, maar mogelijk een nieuwe categorie: actieve inactieve rifts.
Een Rift die zich Verzet tegen “Vergetelheid”
De Golf van Suez, gelegen tussen het Egyptische vasteland en het Sinaï-schiereiland, maakt deel uit van een groter tectonisch systeem dat ook de Rode Zee en de Dode Zee-rift omvat. Ongeveer 25-28 miljoen jaar geleden, tijdens het Oligoceen en het vroege Mioceen, begon deze regio zich te openen door het scheiden van de Arabische en Afrikaanse tektonische platen. Geologen dachten echter dat de activiteit zich ongeveer 5 miljoen jaar geleden naar het zuiden had verplaatst, waardoor de Golf van Suez als een inerte litteken in de aardkorst achterbleef.
Echter, het team onder leiding van David Fernández-Blanco heeft aangetoond dat deze litteken nog steeds bloedt. Door gebruik te maken van hoge resolutie topografische analyses, studies van fossiele koraatlasterrassen en de gedragingen van rivieren die door breuken zijn vervormd, vonden de onderzoekers onmiskenbare tekenen dat de korst zich nog steeds uitstrekt.
Coral, Bergen en Rivieren die het Geheim Onthullen
Het onderzoek steunde op drie sleutelelementen. Ten eerste zijn er de mariene terrassen van fossiele koralen, waarvan sommige zijn gedateerd op meer dan 400.000 jaar, en die nu tot 18 meter boven zeeniveau liggen. Deze verhogingen kunnen alleen worden verklaard door tektonische bewegingen die de kusten langzaam omhoog hebben getild.
Ten tweede toont de analyse van rivierprofielen aan dat verschillende rivieren die naar de Golf van Suez stromen breuken, abrupte hoogteverschillen of “trappen” vertonen die niet overeenkomen met natuurlijke erosie. Deze anomalieën komen overeen met de locaties van actieve geologische breuken, wat de theorie van een bewegend landschap versterkt.
En ten derde tonen de topografische profielen over meer dan 300 kilometer van de rift een duidelijke asymmetrie in het reliëf aan: steile bergachtige randen aan de zeekant en zachte hellingen naar het binnenland. Dit patroon is typisch voor gebieden waar breuken de omgeving blijven vormen.
Een Halve Millimeter per Jaar die Alles Verandert
De huidige uitbreidingssnelheden—tussen 0,26 en 0,55 mm per jaar—zijn aanzienlijk lager dan die van de actieve rifting-periodes miljoenen jaren geleden. Maar deze cijfers zijn vergelijkbaar met andere gebieden ter wereld waar continentale stretching nog steeds plaatsvindt, zoals het Basin and Range-systeem in de Verenigde Staten.
Wat echt opvallend is, is dat een zogenaamd inactief gebied zich heel vergelijkbaar gedraagt als andere actieve gebieden, maar dan op een lager pitchniveau. Het is niet langer een kolkende geologische machine, maar ook niet helemaal uitgeschakeld.
Een Dynamische Planeet die Meer is dan We Dachten
De bevinding van het team van Fernández-Blanco herschrijft niet alleen de geologische geschiedenis van Noordoost-Afrika, maar geeft ook een waarschuwing aan de wereldwijde geologie: beschouw een gebied nooit als dood alleen omdat het “slapend” lijkt.
Dit kan grote implicaties hebben voor het begrijpen van tektonische evolutie. De Golf van Suez fungeert nu als het paradigma voor zogeheten zombierifts: ze zijn niet volledig levend, maar ook niet dood. Dit herinnert ons eraan dat de aarde nooit stil staat, zelfs niet in haar oudste scheuren.
