Al twintig jaar geleden leerden kinderen op school dat ons zonnestelsel uit negen planeten bestond. Maar in 2006, na de herclassificatie van Pluto, veranderde dit aantal naar acht. Recentelijk hebben wetenschappers echter nieuwe ontdekkingen gedaan die het aantal planeten in ons zonnestelsel mogelijk weer zouden kunnen verhogen, door de mysterieuze ‘Planeet 9’. Er is nu ogenschijnlijk indirect bewijs gevonden voor het bestaan van deze planeet.
Een internationaal team van onderzoekers van het California Institute of Technology, onder leiding van astronoom Terry Long Phan, beweert ‘de meest solide kandidaat tot nu toe’ voor Planeet 9 te hebben ontdekt. Dit celestiale lichaam, bestaande uit ijs, rots en gas, zou meer massief zijn dan Neptunus en een massa hebben die tien keer die van de aarde bedraagt. Het zou zich op een zeer excentrieke baan bevinden, ongeveer 400 astronomische eenheden (AE) van de zon, wat neerkomt op zo’n 90 miljard kilometer.
Voor hun onderzoek hebben de wetenschappers twee luchtopnames in het verre infrarood met 23 jaar tussenpoos vergeleken. Ze analyseerden gegevens van de Infrared Astronomy Satellite (IRAS), gelanceerd in 1983, en van AKARI, een Japanse satelliet die opereerde van 2006 tot 2011. Op deze manier zochten ze naar ‘objecten die de subtiele beweging vertoonden die men zou verwachten van een planeet op zo’n grote afstand’.
De onderzoekers hebben gebruikgemaakt van deze tijdsperiode om de verwachte orbitale beweging van Planeet 9 te detecteren, die ongeveer drie boogminuten per jaar zou bedragen. De immense afstand van 90 miljard kilometer heeft ervoor gezorgd dat deze planeet tot nu toe verborgen is gebleven. “Op zo’n grote afstand is het niet verwonderlijk dat het object lange tijd aan directe detectie is ontsnapt,” zeiden de onderzoekers.
Dit mogelijke ontdekking zou een belangrijke doorbraak kunnen zijn. “Het is behoorlijk verbazingwekkend om te denken dat iets zo groot als Neptunus daar buiten kan zijn zonder dat iemand het heeft opgemerkt,” aldus Gary Bernstein van de Universiteit van Pennsylvania. Het feit dat het niet eerder is gedetecteerd, is begrijpelijk als men in overweging neemt dat wetenschappers niet alleen extreem krachtige telescopen nodig hebben, maar ook moeten weten waar ze moeten kijken.
Maar de afstand tot het centrum van ons zonnestelsel roept nieuwe vragen op. Waarom zou een massief object zo ver van de zon een baan hebben? Een mogelijke verklaring is dat Planeet 9 veel dichter bij de zon is gevormd, maar uiteindelijk door de zwaartekracht van andere grote planeten zoals Saturnus of Jupiter werd weggeduwd.
Het is zelfs mogelijk dat Planeet 9 een rebel is die door ons zonnestelsel werd gevangen en nu excentrisch om de zon draait. “Het probleem met dit verhaal is dat er evenveel kans is dat de planeet zou zijn verloren tijdens de volgende ontmoeting met een andere ster, dus statistisch gezien is dit model problematisch,” aldus de astrofysici.
Hun beschrijving voldoet echter aan de kenmerken die een planeet definiëren, zoals ‘om rond een sterrencentrum te draaien, een bolvorm te hebben door zijn eigen zwaartekracht en groot genoeg te zijn om zijn omgeving schoon te maken.’ Deze elementen moeten 100% bevestigd worden zodra het object rechtstreeks te zien is, want op dit moment zijn er slechts aanwijzingen.
Er zijn ook aanwijzingen gevonden in de analyse van 51 trans-neptunische objecten in de Kuipergordel. De conclusies tonen aan dat sommige van deze objecten hun banen al miljard jaren niet veranderd hebben, wat kan wijzen op de aanwezigheid van een ander massief wereldje die dit fenomeen veroorzaakt.
Deze mogelijke ontdekking is geen nieuw fenomeen; het idee van Planeet 9 kwam voor het eerst naar voren in 2016 toen de onderzoekers Michael Brown en Konstantin Batygin van Caltech het bestaan ervan formeel voorstelden. Ze wilden uitleggen waarom verschillende trans-neptunische objecten in de Kuipergordel, waaronder de dwergplaneet Sedna, ongebruikelijke baanpatronen vertoonden.
Hun hypothese bleef niet zonder gevolg. Jaren later zijn er al 19 objecten geïdentificeerd die dit excentrieke baanpatroon vertonen. Dus, de zoektocht naar Planeet 9 gaat door en wetenschappers blijven hoopvol. De Subaru-telescoop, die zich in Hawaï bevindt, is een van de instrumenten die betrokken worden bij deze zoektocht, omdat het in staat is om de zwakste lichtsignalen van verre lichamen te detecteren.
De hoop is echter gevestigd op de nieuwe Vera Rubin-telescoop, die over minder dan twee jaar operationeel zou moeten zijn. Dit geavanceerde instrument zal in staat zijn om systematisch de ruimte waar te nemen en elke nacht het volledige zicht vast te leggen.
Het blijft cruciaal om te blijven investeren in onderzoek, want de mysteries van ons zonnestelsel zijn nog lang niet opgelost!
