De karakteristieke ringen van de planeet Saturnus staan momenteel zo ten opzichte van de Aarde dat ze moeilijk te zien zijn. Wat we wel kunnen waarnemen is hun schaduw op de schijf van Saturnus.
De imposante ringen die om de planeet draaien zijn het meest kenmerkende kenmerk van Saturnus. Ze zijn zichtbaar wanneer we door een telescoop naar de planeet kijken. Echter, als iemand op zondag 23 november naar Saturnus keek, was er geen zicht op de ringen. In de praktijk zal het ook in de komende dagen moeilijk zijn om de ringen waar te nemen. Wat we in plaats daarvan kunnen zien, is de schaduw die ze op de schijf van Saturnus werpen.
Fysiek bestaan de ringen nog steeds; er is geen plotselinge kosmische ramp geweest die ze heeft vernietigd. De situatie is het gevolg van de specifieke positionering van de Aarde en de ringen van Saturnus, waardoor we hun rand bekijken, die uiterst dun is en op verschillende plekken slechts enkele meters breed is.
De vorige gelegenheid waarop de ringen in deze positie stonden, was op 23 maart, maar de huidige omstandigheden bieden duidelijk betere mogelijkheden om dit fenomeen te observeren. Globaal gezien passeert de Aarde om de 13-16 jaar door het vlak waarin de ringen van Saturnus zich bevinden. De ringen zijn onder een hoek van 26,7 graden ten opzichte van het baanvlak van Saturnus geplaatst. De hoek van hun inclinatie ten opzichte van de Aarde verandert in de loop van de tijd. De volgende kans om Saturnus zonder ringen te zien, zal zich voordoen in de jaren 2038-2039.
Volgens voorspellingen zal Saturnus op een dag daadwerkelijk zijn ringen verliezen. Ze zullen over 200 miljoen jaar verdwijnen. Over het algemeen zijn de ringen van Saturnus niet met het blote oog zichtbaar. De eerste keer dat ze door een telescoop werden waargenomen, was in 1610 door Galileo.
De ringen zijn samengesteld uit fragmenten variërend van micrometers tot meters. Ze kunnen zijn ontstaan in een vroeg stadium van de vorming van het zonnestelsel, maar recentere gegevens suggereren dat de ringen aanzienlijk jonger zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld zijn ontstaan als gevolg van botsingen tussen manen honderden miljoenen jaren geleden. Sommige van de ringen kunnen het resultaat zijn van het uitwerpen van materiaal door de manen van Saturnus als gevolg van meteorietinslagen op hun oppervlak of door de activiteit van cryovulkanen.
De structuur van de ringen is zeer complex, met veel openingen. Ze zijn extreem dun van zijkant, maar tegelijkertijd zeer breed. De exacte afmetingen van de ringen variëren; de belangrijkste ringen hebben een diameter van 280.000 kilometer, wat veel meer is dan de planeet zelf (116.460 kilometer), maar er zijn ook ringen die nog verder liggen.
Saturnus en zijn ringen zijn van dichtbij bestudeerd door de ruimtesonde Cassini, die in 1997 door NASA werd gelanceerd. De sonde was van 2004 tot 2017 een kunstmatige satelliet van Saturnus. Aan het einde van de missie werd de sonde opzettelijk in de atmosfeer van de planeet gestuurd, zodat deze vernietigd zou worden en in de toekomst geen gevaar zou vormen door neerstorten op een van de manen.
