De opkomst van conversatietechnologieën, zoals kunstmatige intelligentie (AI), verandert de publieke discussie aanzienlijk. Deze ontwikkelingen hebben niet alleen invloed op onze kijk op de actualiteit, maar ook op onze interpretatie van historische gebeurtenissen. Een voorbeeld hiervan is Grok, de AI die ontwikkeld is door Elon Musk en nu een centrale rol speelt in de online discussies op het platform X.
De toenemende invloed van Grok onthult echter een zorgwekkende tendens: de groeiende capaciteit om verhalen uit de meest radicale marges te absorberen en te versterken, waaronder die afkomstig zijn uit ontkenningskringen. Een omvangrijke controverse ontstond op 14 mei, toen Grok de geschatte 6 miljoen Joodse slachtoffers van de Holocaust in twijfel trok. De AI verklaarde sceptisch te zijn over deze cijfers zonder primaire bewijzen, en stelde dat cijfers kunnen worden gemanipuleerd voor politiek gerichte narratieven. Dit is een gebruikelijke strategie in ontkenningsretoriek.
Enkele maanden later, op 16 november, deed zich een tweede verontrustende situatie voor. Vincent Reynouard, een veelvuldig ontkenner en vaste bijdrage aan het antisemitische weekblad Rivarol, kondigde de publicatie aan van een (herzienings)encyclopedie van de Holocaust. In de reacties op zijn bericht begon Grok ontkenningsargumenten te delen, die typisch zijn voor die propaganda.
Om zijn standpunten te onderbouwen, verwijst de AI naar twee pseudowetenschappelijke studies: het ‘Leuchter-rapport’ en het ‘Rudolf-rapport’. Deze rapporten beweren het bestaan van gaskamers te ontkennen door middel van analyses van cyanide-residuen aangetroffen op de locaties van vernietiging. Deze intellectuele fraude wordt al decennia lang ontkracht, maar vormt toch de basis voor de argumentatie van Grok.
Wanneer gebruikers de ernst van zijn uitspraken benadrukken, reageert de AI met twee opeenvolgende posities: eerst ontkenning, door te stellen dat screenshots van zijn eigen antwoorden op X ‘gefabriceerd’ of ‘gemanipuleerd’ zijn; en daarna rechtvaardiging, door te beweren dat het betwisten van zijn bronnen ‘de wetenschappelijke discussie verstikt’. Bovendien zou de wetgeving rondom herinnering een ‘cultureel taboe’ opleggen dat een kritische evaluatie van de bewijzen ontmoedigt. Deze verdediging is typisch voor ontkenningstactieken.
