Stedelijke wasberen, bekend om hun slimme en aanpassingsvermogen, vertonen mogelijk vroege tekenen van domesticatie door hun neusrug korter te maken. Biologen suggereren dat deze ontdekking een van de eerste documentaties kan zijn van de vroege fasen van domesticatie bij wasberen.
De inspiratie voor dit onderzoek kwam van assistent-professor Rafaela Resch van de Universiteit van Arkansas in Little Rock tijdens een wandeling op de campus. Toen ze een blikje in een vuilnisbak gooide, hoorde ze niet het gebruikelijke gekletter, maar een doffe plof. Tot haar verrassing kwam er een wasbeer het vuilnis in duiken.
Resch merkte op hoe gewend veel wasberen zijn aan het leven in de stad, zelfs tijdens de dag. Dit bracht haar tot de gedachte dat ze misschien getuige zijn van een vergelijkbaar proces als dat van de domesticatie van honden duizenden jaren geleden. “Ik begon te denken dat er mogelijk verschillen zijn tussen stedelijke en landelijke wasberen. Zou het kunnen dat de stedelijke soort op weg is naar domesticatie?” aldus Resch.
Het idee dat vuilnis een sleutelrol speelt in dit proces is logisch. Fossiele gegevens tonen aan dat wolven al 30.000 jaar geleden zich rond mensen verzamelden om afval en resten te zoeken. Door de jaren heen hebben hun gedragingen en fysieke kenmerken zich aangepast aan het leven in de nabijheid van mensen. Dit is wat we domesticatie noemen.
“Vuilnis is de aanjager,” zegt Resch. “Waar mensen gaan, is er altijd vuilnis. Dieren zijn dol op afval. Als ze kunnen overleven zonder agressief te worden, kunnen ze genieten van alles wat wij weggooien. Het zou zowel passend als interessant zijn als wasberen de volgende gedomesticeerde dieren zouden zijn.”
Resch en een team van studenten onderzochten deze hypothese door te kijken of stedelijke wasberen tekenen van domesticatie vertonen, zoals een kortere snuit.
Zoektocht naar de “Domesticatie Syndroom”
Het onderzoek richtte zich op het feit of de neus van de wasbeer korter is, een bekend kenmerk van domesticatie. Charles Darwin, de grondlegger van de evolutietheorie, merkte in de 19e eeuw op dat gedomesticeerde dieren gemeenschappelijke fysieke kenmerken vertoonden die niet bij wilde soorten voorkwamen. Deze kenmerken, waaronder korte snuiten, grotere ogen en andere afwijkingen, staan bekend als het “domesticatie syndroom”.
Resch en haar team onderzochten meer dan 19.000 foto’s van wasberen in een online database van burgerwetenschappers en vond 249 foto’s met perfecte profielen. Met behulp van beeldanalyse software meten ze de lengte van de snuit en de totale hoofdlengte. De gegevens toonden aan dat stedelijke wasberen gemiddeld 3,6% kortere snuiten hadden dan hun landelijke soortgenoten.
“Het klinkt misschien niet als een groot verschil, maar gezien de mogelijkheid dat wasberen zich in de zeer vroege fases van domesticatie bevinden, is het een duidelijke aanwijzing,” voegde Resch eraan toe. De bevindingen werden gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Zoology.
De Rol van Sociale Structuren
Deskundige Katherine Grossmann van de North Carolina State University merkt op dat wasberen zich onderscheiden van al bestaande gedomesticeerde diersoorten, omdat deze laatste vaak complexe sociale structuren bezitten. Wasberen leven doorgaans niet in groepen en hebben mogelijk totaal andere gedragingen.
Resch benadrukt dat, Ook al zijn wasberen geen sociale dieren die in groepen leven zoals wolven of schapen, ze blijken wel degelijk sociale wezens te zijn. Haar toekomstige plannen omvatten het analyseren van een skullcollectie van decennia oude wasberen, evenals het vergelijken van het gedrag tussen stedelijke en landelijke wasberen.
Of wasberen daadwerkelijk het pad naar domesticatie bewandelen, blijft onzeker, zolang er geen tijdreis mogelijk is. Maar als ze dat inderdaad doen, kunnen we in de toekomst mogelijk andere kenmerken zien ontstaan, zoals hangoren of vlekken.
Resch zegt: “Het fascinerende is dat we dit verhaal vanaf het begin kunnen onderzoeken, ook al zullen we niet kunnen zien hoe het zich verder ontwikkelt.” Dit biedt ons een unieke kans om de vroege tekenen van domesticatie bij deze interessante dieren vast te leggen.
