Ver weg in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan, ongeveer 900 kilometer ten oosten van Florida, ligt een ongebruikelijk stuk kalm water. Dit gebied, genaamd de Sargassozee, is geen normaal zeegebied; het heeft geen kustlijn of eilanden, maar het gedraagt zich op een geheel andere manier dan de omliggende wateren.
Op het oppervlak van de Sargassozee verzamelen zich goudbruin algen, bekend als sargassum, die drijvende ‘bossen’ vormen. Kleine gasbellen houden de algen aan de oppervlakte, zodat ze kunnen glijden over de golven in plaats van te zinken. Deze drijvende netwerken dienen als onderdak voor tal van zeedieren, waaronder garnalen, felle jonge vissen en bleke krabben, die ze gebruiken voor voedsel en bescherming.
Leven in de Sargassozee
De Sargassozee wordt vaak beschreven als een gigantische kinderkamer, met een oppervlakte van ongeveer 1280 km. Wetenschappers noemen deze drijvende tapijten ‘levenseilanden’, omdat de algen schaduw, onderdak en voedsel bieden – alles wat een zeeleven nodig heeft in de open oceaan.
Veel zeedieren die anders kwetsbaar zouden zijn in open water vinden veiligheid in deze drijvende toevluchtsoorden. Haaien patrouilleren rond de donkere randen ervan, terwijl zeemeeuwen laag over het water vliegen om kleine vissen en garnalen te vangen. Studies hebben meer dan honderd soorten ongewervelden ontdekt die hun hele levenscyclus op these sargassum tapijten doorbrengen, totdat ze volledig afbreken.
Europese en Amerikaanse aal beginnen hun leven ook hier, onder de algenbedekking. Hun transparante larven drijven met de oceaanstromingen naar het oosten of westen. Later groeien ze op, veranderen van vorm en komen in rivieren terecht, die zich uitstrekken tot Indiana, waar ze tientallen jaren kunnen leven. Wanneer ze volwassen zijn, keren de aal terug naar de Sargassozee om hun eitjes te leggen en te sterven – exact daar waar hun reis begon, zonder zichtbare oriëntatiepunten. Dit fenomeen blijft wetenschappers verbazen.
Het Klimaat en de Rol van de Sargassozee
De Sargassozee speelt ook een cruciale rol in de klimaatsystemen van de aarde. In de zomer bereikt de oppervlakte temperatuur 29-30 °C, terwijl het in de winter daalt tot 18-20 °C. Het warme, zoute water stroomt naar het noorden, terwijl het koudere water terugkeert naar het zuiden. Deze uitwisseling helpt de stabiliteit van klimaatmodellen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan, wat het transport van warmte en vocht in de atmosfeer bepaald.
Open water absorbeert kooldioxide, en microscopisch plankton gebruikt deze koolstof om beschermende schalen te bouwen. Na hun dood zinkt een groot deel van deze schalen naar de zeebodem, waardoor de koolstof voor lange tijd wordt ‘opgesloten’. Vanwege de warmere oppervlaktelagen is verticale menging moeilijker, wat de toegang tot zuurstof in de diepten vermindert, en voedingsstoffen niet voldoende omhoog komen om het plankton te voeden.
Vervuiling en Bescherming van de Sargassozee
Door zijn centrale ligging tussen grote oceaanstromingen verzamelt dit rustige gebied enorme hoeveelheden drijvende afval uit de hele Noord-Atlantische Oceaan. Spiralen van water trekken plastic zakken, flessen en visnetten aan en houden deze in een ronddraaiende watercirkel. Uit onderzoek blijkt dat er gemiddeld ongeveer 200.000 stukjes afval per vierkante kilometer aanwezig zijn.
Het geluid van vrachtboten die de Sargassovelden doorkruisen, verstoort de lage frequentiegeluiden van potvissen, en netten die verstrengeld zijn in de algen kunnen dodelijke valstrikken vormen voor jonge schildpadden.
Internationale Inspanningen voor Bescherming
Een speciale commissie heeft de Sargassozee aangeduid als een ‘vluchtplaats voor biodiversiteit’ en roept landen op om hun schepen om de dichtste gebieden heen te leiden en mariene beschermde gebieden te creëren. Overheden discuteren over een internationaal verdrag om plasticvervuiling te verminderen en belangrijke migratieroutes te beschermen die door of langs de zee lopen. Het rapport waarschuwt: “Veranderingen in deze grensloze zee zullen ver buiten zijn grenzen voelbaar zijn.
Als de Sargassozee zijn unieke omstandigheden verliest, zullen rivieren van Newfoundland tot de Golf van Mexico aal in de oceaan stromen, waar ze tevergeefs naar hun door de hitte vernietigde geboortepunt zoeken. Buldokwalven kunnen in het voorjaar arriveren en ontdekken dat hun eetplaatsen niet langer de gebruikelijke prooi bieden. Het pad van stormen kan veranderen, en de Atlantische Oceaan kan steeds meer overtollige hitte vasthouden.
De Sargassozee, die op de kaart eruitziet als een leeg blauw vlek, is in werkelijkheid een sleutelcomponent voor het klimaat en zeeleven op onze planeet.
