De ozonlaag boven Antarctica vertoont tekenen van verbetering. In 2025 was het oppervlak van de ozonlaag aanzienlijk kleiner, wat is toe te schrijven aan een afname van chloor in de atmosfeer en een zwakker polair ventiel. Dit bevestigt de effectiviteit van het Montreal Protocol.
Dit jaar is de ozonlaag boven Antarctica opnieuw geleidelijk aan kleiner geworden. Dit is de vijfde keer sinds 1992 dat metingen zo’n laag niveau hebben aangetoond. Volgens wetenschappers van NASA en NOAA had de gemiddelde grootte van de ozonlaag in het seizoen 2025 ongeveer 18,71 miljoen km². Observaties bevestigen de impact van het Montreal Protocol, dat vanaf de jaren ’90 het gebruik van stoffen die de ozonlaag afbreken, heeft verminderd.
De ozonlaag participeert actief in de verbeteringen. Tijdens het hoogtepunt van het seizoen bereikte de ozonlaag op 9 september zijn maximale grootte van 22,86 miljoen km². Dit is 30 procent kleiner in vergelijking met het grootste gat dat in 2006 werd geregistreerd, dat zich uitstrekte over 26,60 miljoen km². Metingen sinds 1979 tonen aan dat het gat in 2025 de op 14 na kleinste in de geschiedenis is.
“We merken een trend van afname van de oppervlakte van ozongaten in vergelijking met het begin van de 21e eeuw. Ze ontstaan later in het seizoen en verdwijnen eerder,” aldus Paul Newman, senior wetenschapper aan de Universiteit van Maryland en jarenlang hoofd van het NASA-onderzoeksteam dat zich met ozon bezighoudt.
Volgens wetenschappers heeft de daling van het chloor in de atmosfeer, samen met het verzwakken van het polaire ventiel, geleid tot kleinere verliezen van de ozonlaag. De wetenschappers geloven dat de ozonlaag blijft terugkeren naar de condities van vóór het ontstaan van het ozongat tegen het einde van deze eeuw, omdat landen blijven overstappen op minder schadelijke alternatieven.
“Sinds het hoogtepunt rond 2000 is het niveau van ozonafbrekende stoffen in de stratosfeer boven Antarctica met ongeveer een derde gedaald ten opzichte van de niveaus vóór het ontstaan van het ozongat,” voegde Stephen Montzka, senior wetenschapper bij het Global Monitoring Laboratory van NOAA, toe.
Uit onderzoek bleek dat de minimale waarde van ozon boven de Zuidpool in 2025 147 Dobson-eenheden bereikte. Ter vergelijking: het laagste niveau werd geregistreerd in 2006 – 92 Dobson-eenheden. Hogere meetwaarden gaan hand in hand met een betere bescherming. Meer ozon in de atmosfeer betekent dat er minder UV-straling de aardoppervlakte bereikt.
Organische verbindingen zoals CFC’s werden lange tijd gebruikt in verschillende producten. Hoewel hun gebruik is verboden, blijven restanten van deze verbindingen helaas in verschillende objecten bestaan. Ze zijn onder andere te vinden in woningisolatie of in oude apparatuur op stortplaatsen. Prognoses geven aan dat het ozongat tegen het einde van 2060 aanzienlijk verminderd moet zijn.
Veranderingen zijn normaal en verwacht. Schommelingen in de grootte van het ozongat zijn natuurlijk en afhankelijk van verschillende factoren. Temperatuurmuster, weersystemen en de kracht van het polaire ventiel – sterke windstromen die Antarctica omringen – beïnvloeden de grootte van het ozongat.
“Een zwakker dan normaal polair ventiel in augustus van dit jaar hielp om de temperaturen boven het gemiddelde te houden en droeg waarschijnlijk bij aan de afname van het ozongat,” aldus Laura Ciasto, meteorologe van het NOAA Climate Prediction Center en lid van het ozononderzoeksteam.
