Radiotelescopio ontdekt signaal van komeet 3I/ATLAS

Op 1 juli 2025 verscheen het interstellaire object 3I/ATLAS op astronomische radar, wat wetenschappers en nieuwsgierigen in spanning hield. Dit object voedde theorieën en debatten over de hele wereld.

Sommigen beschouwen het als een eenvoudige komeet – hoewel het daar weinig mee te maken heeft, aangezien het pas de derde bekende interstellaire bezoeker is, wat de “3I” in zijn naam verklaart. Anderen, gefascineerd door het ongebruikelijke gedrag, hebben gesuggereerd dat het misschien wel een buitenaards ruimteschip zou kunnen zijn.

Een van de meest prominente stemmen is die van Harvard-astrofysicus Avi Loeb, die onlangs, ook in de beroemde podcast van Joe Rogan, die mogelijkheid opnieuw insinueerde, een gedachte die hij eerder had geuit over ‘Oumuamua.

Echter, de recentste waarnemingen lijken opnieuw te bevestigen wat de meeste astronomen beweren: 3I/ATLAS is een komeet.

Radiotelescopie bevestigt natuurlijke oorsprong

De meest recente aanwijzing kwam van de Zuid-Afrikaanse radiotelescopie MeerKAT, een netwerk van 64 antennes van elk 13,5 meter in diameter, die voor het eerst een radiosignaal in verband met 3I/ATLAS registreerde, hoewel dit niet het type signaal was dat velen verwachtten.

Wat MeerKAT op 24 oktober opving – vijf dagen voordat de komeet zijn perihelion bereikte, het dichtste punt bij de zon, op ongeveer 210 miljoen kilometer van onze ster – waren radio-absorptielijnen geproduceerd door hydroxylradicalen (OH) op frequenties van 1665 en 1667 MHz. Deze hydroxylmoleculen ontstaan wanneer watermoleculen worden afgebroken door zonlicht, een volledig natuurlijk proces dat kenmerkend is voor kometen.

Deze ontdekking is bijzonder significant omdat de eerdere pogingen van MeerKAT in september geen succes hadden. De gunstige geometrie in oktober, met de komeet dichter bij de zon, maakte het eindelijk mogelijk om de absorptie waar te nemen.

Deze detectie is een belangrijke stap in het begrijpen van het object: als 3I/ATLAS een metalen ruimteschip was, zoals sommigen hebben gesuggereerd, zouden telescopen deze moleculen niet detecteren. Dit soort signalen is al geïdentificeerd in verschillende kosmische omgevingen – van kometen tot nevels of gebieden waar nieuwe sterren ontstaan – altijd geassocieerd met natuurlijke chemische processen.

Loeb viert de ontdekking als “de eerste radiodetectie van 3I/ATLAS” en erkent de geldigheid van de observatie, hoewel hij blijft aandringen op de mogelijkheid van een kunstmatige oorsprong.

Een interstellaire komeet van 7 miljard jaar oud

Afgezien van de meer extravagante hypothesen, heeft 3I/ATLAS buitengewone kenmerken. Dit komeet kan meer dan 7 miljard jaar oud zijn, wat het het oudste object maakt dat ooit in ons zonnestelsel is waargenomen. De samenstelling van de komeet is ook opmerkelijk: het bevat een ongewoon hoge verhouding koolstofdioxide en, volgens observaties van de James Webb-telescoop, slechts sporen van water (ongeveer 4% van zijn massa). Andere waarnemingen hebben echter duidelijke tekenen van wateruitgasvorming gedetecteerd.

Deze discrepanties zijn niet te wijten aan buitenaardse technologie, maar aan de grenzen van de huidige kennis. Onderzoeker Laura Nicole Driessen herinnert ons eraan dat prematuur spreken over buitenaardse wezens de echte wetenschappelijke wonderen die objecten zoals 3I/ATLAS ons helpen ontdekken, kan overschaduwen: aanwijzingen over de chemie van verre planetenstelsels, processen van stervorming en de evolutie van interstellaire kometen.

Theorieën en wetenschappelijk debat

Dit heeft echter niet voorkomen dat gedurfde theorieën op sociale media en alternatieve media opkwamen. Sommige suggereerden zelfs dat de komeet was gefragmenteerd of sondes had vrijgelaten. Deze werden snel door experts verworpen. Onderzoekers, zoals Qicheng Zhang van het Lowell-observatorium, verzekerden dat er geen bewijs is dat de kern van 3I/ATLAS is gedesintegreerd: “Alle beelden die ik heb gezien tonen een vrij normale en gezonde komeet”.

Loeb houdt vol dat als de komeet zich niet gedraagt zoals hij verwacht, het mogelijk niet natuurlijk kan zijn. Zoals Jason T. Wright, professor astrofysica aan Penn State, schreef: “veel van de beweringen van Loeb getuigen van een gebrek aan begrip van de basisprincipes van de planetenwetenschap.”

Ondertussen blijft de komeet zijn pad volgen. Op 19 december bereikt hij zijn maximale nabijheid tot de aarde en enkele maanden later, op 16 maart 2026, zal hij zich op ongeveer 53 miljoen kilometer van Jupiter bevinden.

Het verhaal van 3I/ATLAS herinnert ons eraan dat het universum nog steeds geheimen verbergt en dat het gebrek aan antwoorden niet noodzakelijkerwijs op samenzweringen wijst. Zoals Carl Sagan zou zeggen: “buitengewone beweringen vereisen buitengewone bewijs”.