Wetenschappers hebben gewaarschuwd dat de Kaspische Zee mogelijk in twee delen zal splitsen. Mirnukh Ismailov, een wetenschapper van het Instituut voor Geografie in Azerbeidzjan, verklaarde dat de Kaspische Zee is gelegen in een gebied waar jonge bergen gevormd worden, waardoor een splitsing in twee afzonderlijke watersystemen mogelijk is. Dit nieuws heeft ook de aandacht getrokken van Kazachse experts.
De medewerkers van het instituut gaven aan dat het ondieper worden van de Kaspische Zee deel uitmaakt van een grootschalig proces dat het uiterlijk van de regio kan veranderen. Zij verklaren de daling van de zeespiegel door actieve tektonische processen. Ismailov legt uit dat de Kaspische Zee in de toekomst misschien zal splitsen in twee aparte watersystemen: de Derbent-slenk in het noorden en de Lankaran-slenk in het zuiden.
“De Kaspische Zee bevindt zich in een actief tektonisch gebied. Aangezien het bergvormingsproces in de Kaukasus nog niet is voltooid, zien we een daling van het waterniveau. Tektonische processen zijn doorgaans zeer langdurige fenomenen,” aldus Ismailov.
Een Splitsing is Niet Imminent
Kyrill Osin, de leider van de Eco Mangystau-beweging, heeft de zorgen van de Azerbeidzjaanse wetenschappers verduidelijkt. Hoewel het een reëel scenario is, benadrukt hij dat een splitsing in de nabije toekomst niet waarschijnlijk is.
“Wetenschappelijke scenario’s worden inderdaad besproken waarin het ondiepe noordelijke gedeelte van de Kaspische Zee zich kan afscheiden van het diepere zuidelijke gedeelte als het waterniveau verder daalt. Echter, dit is geen probleem dat zich binnen de komende jaren zal voordoen. Dit is voornamelijk te wijten aan een vermindering van de wateraanvoer van de Wolga en een toename van de verdamping als gevolg van klimaatverandering. Als het waterniveau met 7-9 meter daalt tegen 2100, dan kunnen er twee meren ontstaan,” legt Osin uit.
Risico’s voor Kazachstan
De ecoloog legt uit welke gevaren de afname van de Kaspische Zee met zich meebrengt voor Kazachstan. “De afname van de Kaspische Zee zal in de eerste plaats invloed hebben op Aktau, omdat daar de zee de enige bron van drinkwater is na ontzilting. Het dalende waterniveau veroorzaakt al problemen. Dit jaar waren er momenten dat de waterafvoerkanalen enkele dagen bevroren waren. Dit is het gevolg van het lage waterniveau en het gebrek aan dieptewerk in de kanalen,” zegt de specialist.
Osin wijst erop dat de afname van de Kaspische Zee momenteel al schadelijke effecten heeft op de haven van Aktau en het Kashagan-veld. “Ten tweede is Aktau de enige zeehaven en een snelle daling van het waterniveau kan in de toekomst invloed hebben op de werking van de haven van Aktau en de haven van Kuryk. Ten derde ondervindt het Kashagan-veld in de ondiepe noordelijke Kaspische Zee momenteel de grootste druk door het dalende waterniveau. Dit bemoeilijkt het transport van personeel en goederen naar de eilanden,” aldus de ecoloog.
Effect op de Biodiversiteit
Volgens de ecologische expert beïnvloedt het ondieper worden van de zee al de biodiversiteit in de Kaspische Zee. De gebruikelijke verblijfplaatsen van de zeehonden veranderen. Zo zijn zeehonden sinds 2019 niet meer waargenomen op de Kenderli- en Zeehondeneilanden, voornamelijk door stroperij en de ondiepte van de zee.
Daarnaast bemoeilijkt de daling van de waterstand het werk van Kazachse zeehavens en hindert het de verhoging van de olievolumes via de Trans-Kaspische corridor. Bij een waterstanddaling van 5-15 meter kunnen de zeeplatforms en logistieke systemen die momenteel in Kashagan worden gebruikt “land” worden.
Economische Gevolgen voor Buurlanden
De economische rol van de Kaspische Zee is enorm voor de aangrenzende landen (Azerbeidzjan, Iran, Rusland, Turkmenistan en Kazachstan). De logistiek, handelsstromen en de transport van koolwaterstoffen verlopen voor een groot deel via deze zee.
De olie- en gasvelden in de Kaspische Zee dragen bij aan aanzienlijke begrotingsinkomsten voor Kazachstan. Azerbeidzjan haalt jaarlijks 3,3 miljard dollar aan winst uit de olievelden in de zee. Tevens levert de visserij in de regio duizenden tonnen aan exportproducten op. Deskundigen schatten de biowetenschappelijke hulpbronnen van de Kaspische Zee op 6 miljard dollar.
Voorbereidingen op de Toekomst
Ondanks de zorgen over de toekomst van de Kaspische Zee, heeft het Ministerie van Transport aangegeven zich voor te bereiden op de verdere verzakking van de zee. Vice-minister van Transport, Makhsat Kaliakparov, zei dat de afname van de zee geen belemmering hoeft te zijn voor de ontwikkeling van de logistiek via de Trans-Kaspische transportroute.
“We zijn bezig met grootschalige werkzaamheden voor de modernisering van de havens van Aktau en Kuryk en het verdiepen van de zeebodem,” zegt Kaliakparov. “We hebben ook samenwerkingsprojecten met het Ministerie van Ecologie om het proces van verzakking van de Kaspische Zee te monitoren.”
Wetenschappers blijven hun bevindingen delen, en ook Europese onderzoekers zijn betrokken bij het project. De verwachtingen op een wetenschappelijke basis worden in de gaten gehouden.
Onthoud dat eerder werd gerapporteerd dat er opnieuw zeehonden sterven in het Mangystau-gebied.
