Een voorjaarsdag 46 jaar geleden verliet Lê Bá Khánh Trình, een 17-jarige student aan de wiskunde afdeling van de THPT Quốc Học Huế, samen met drie medeleerlingen Huế om deel te nemen aan de selectie voor het Internationale Wiskunde Olympiade (IMO). Niemand kon toen voorzien dat deze reis een bijzonder keerpunt zou worden.
Trình won de eerste prijs op de IMO in Londen met een perfecte score van 40/40 en ontving ook een speciale prijs voor zijn unieke oplossing. Dit markeerde het begin van een bijna een halve eeuw lange band met de wiskunde in Vietnam voor deze ‘legende’ – Dr. Lê Bá Khánh Trình.
Trình herinnert zich dat de keuze aan recreatieve activiteiten in zijn studietijd beperkt was, wat leidde tot een intense focus onder de studenten die zich aanmeldden voor het team. Er waren weinig studiematerialen, en elke keer dat een interessant vraagstuk opdook, werd er volop gediscussieerd tot in de avond, wat de denkcapaciteit van de studenten verder ontwikkelde.
De voorbereiding voor het team viel samen met de oorlog aan de noordgrens die in februari 1979 uitbrak. De nationale examenperiode werd verwacht in maart of april, en het team moest zich ook mentaal voorbereiden op militaire deelname als de oorlog zich uitbreidde. Gelukkig eindigde de strijd vroeg en kon de voorbereiding doorgaan.
Na de eerste selectieronde kwamen bijna 30 leerlingen uit het hele land naar Hanoi voor de tweede ronde. Gewoonlijk werden er 8 studenten geselecteerd, maar dat jaar werden er maar 4 gekozen, incluis Lê Bá Khánh Trình. Dit leidde tot een tweede reis naar Hanoi voor twee maanden van intensieve training voor het internationale olympische team.
In de groep van vier waren slechts drie andere deelnemers uit Hanoi en Trình, wat aanvankelijk leidde tot een culturele kloof. Echter, zijn vrolijke karakter hielp hem om snel een band met de anderen op te bouwen.
De leefomstandigheden waren moeilijk, maar in vergelijking met anderen kreeg het team handige voorzieningen, waaronder eigen bedden en goede maaltijden. Wat Trình echter in verwarring bracht, was de enorme kennis van zijn teamgenoten, die boeken met uitgebreide notaties en geavanceerde problemen bijhielden. Hij leerde snel en begon zich bij hen te voegen in het tempo van zijn studies.
De voorbereiding op de competitie was bijzonder, met Vietnam onder embargo, wat hen dwong om naar de Sovjetunie te reizen voor visa. Pas nadat ze het bericht ontvingen dat de visa in orde waren, konden ze zich echt voorbereiden op de reis naar Londen.
De internationale wiskunde olympiade bestaat uit twee rondes, en in de eerste ronde kwam er een interessant vraagstuk dat een oplossing vereiste gebaseerd op een niet zo complexe identiteit. Trình had geluk dat hij deze oplossing eerder had gezien en voltooide deze, terwijl de anderen slechts twee van de drie problemen konden oplossen.
Een wending gebeurde tijdens het derde probleem met meetkunde. Trình interpreteerde de vraag verkeerd en contrarieerde de aanname in de oplossing. Toen hij zich 20 minuten voor het einde van de tijd realiseerde dat zijn aanname fout was, vroeg hij de toezichthouder toestemming om zijn antwoord in overeenstemming met de opdracht te herschrijven. Het bleek een gelukkige zet te zijn, aangezien deze ‘verkeerde’ oplossing leidde tot de speciale prijs.
Jaren later, in 2019, had Trình de kans om terug te keren naar Engeland, deze keer als het hoofd van de Vietnamese ploeg. Tijdens deze tijd sprak een ervaren beoordelaar over de jonge Vietnamees die ooit een perfecte score en een speciale prijs had behaald in 1979, en zich alles herinnerde van die bijzonder korte maar krachtige oplossing.
Na zijn afstuderen aan de Russische Nationale Universiteit voor Wiskunde kwam hij terug naar Vietnam, waar hij lesgaf aan de afdeling Wiskunde en Informatica aan de Universiteit voor Natuurwetenschappen in Ho Chi Minhstad. Hij verklaarde dat zijn terugkeer naar Ho Chi Minhstad hem een gevoel van verbondenheid gaf, aangezien hij daar zijn middelbare school had doorgebracht.
In zijn vroege jaren als docent vond Trình dat hij vaak op een mechanische manier les gaf en besefte hij dat de creativiteit van zijn studenten soms verder ging dan zijn eigen oplossingen. Dit inspireerde hem om zijn manier van lesgeven te veranderen, zodat hij niet alleen antwoorden gaf, maar zijn studenten ook aanmoedigde om te denken en hun eigen oplossingen te ontwikkelen.
Vandaag de dag zijn er zoveel wiskunde wedstrijden dat sommige ouders zich zorgen maken dat het meer om competities gaat dan om echt leren. Toch pleit Trình voor een meer gebalanceerde kijk en benadrukt hij dat zelfs eenvoudige wedstrijden waardevol zijn als studenten het doen met een mindset van zelfstudie.
Trình gelooft dat de betrouwbaarheid van een internationale wiskunde competitie ligt in de originaliteit van de vragen. Deze moeten studenten uitdagen om creatief en analytisch te denken, ongeacht hun niveau van voorbereid zijn.
Ondanks dat zijn kinderen niet de wiskunde ingingen, begrijpt Trình dat elke generatie een andere richting kan inslaan. Zijn dochter is geïnteresseerd in grafisch ontwerp en leert zelf talen, terwijl zijn zoon bankieren studeert. Trình beschouwt het als normaal dat zijn kinderen een andere richting opgaan dan hij.
Ook al is hij met pensioen, Trình blijft druk bezig met het coachen van getalenteerde studenten en haalt veel inspiratie uit hun prestaties. Hij blijft geloven in de kracht van goed onderwijs en de waarde van creativiteit in de leeromgeving.
Hen in hun leerervaring houvast geven, is wat Trình zijn leven lang heeft gedaan en blijft doen. Zijn reis door de wiskunde is niet alleen een persoonlijke uitdaging, maar ook een manier om generaties van studenten te inspireren.
