Charles Deehr zal zijn eerste rode aurora nooit vergeten. Op 11 februari 1958 was Deehr een student aan Reed College in Portland, Oregon. Hij vroeg een Fulbright-student uit Noorwegen, genaamd Tone, mee naar het Portland Symphony dat avond.
Na het concert maakten ze een wandeling op een golfbaan. Terwijl ze voorbij de boomtoppen keken, merkten ze op dat de lucht bloedrood was.
Mensen zo ver naar het zuiden als Mexico zagen die nacht de rode lucht. Sommigen dachten aan marsmannen. Anderen dachten dat Christus voor de tweede keer op bezoek was. In Portland dachten mensen dat een bosbrand de gloed veroorzaakte.
Deehr wist beter, omdat hij de natuurkunde van de aarde en de ruimte bestudeerde. Onder de bloedrode lucht was hij zeker van twee dingen: hij en Tone zagen een geweldige rode aurora, en hij zou haar voor een tweede date vragen.
Deehrs zijn nu 65 jaar getrouwd. Charles — Chuck voor zijn vrienden — was gedurende de meeste van die tijd een ruimtefysicus en aurorawatcher aan de Universiteit van Alaska Fairbanks. In tientallen jaren van sterrenkijken in het noorden heeft hij een paar rode aurora’s gezien, maar niet veel.
Franje van rood en blauw die aan aurora-gordijnen hangen — het resultaat van de interactie van deeltjes van de zon met stikstof in de hogere atmosfeer — komen vaak voor, maar de grote vertoningen die de lucht vullen met diffuus rood licht zijn zeldzaam.
Rode aurora-vertoningen gebeuren zo hoog in de lucht dat ze vaak de enige vorm van aurora zijn die door mensen in de middenglobe wordt gezien.
In 37 n.Chr. toonde een grote rode aurora zich aan de burgers van Rome. Degenen in Londen keken naar een rode lucht in september 1839. Een vurig vertoon in 1938 verlichtte het zand van de Sahara in Noord-Afrika. Deehr en zijn date waren getuige van een van de meest spectaculaire vertoningen in 1958. Andere zijn gebeurd in 1989, 2000, 2001 en een paar nachten geleden in november ’25.
Grote rode aurora’s zijn zeldzaam omdat ze een perfecte mix van hemelse omstandigheden vereisen.
“Om een pure rode aurora te krijgen, heb je twee dingen van de zon nodig,” zei Deehr. “Veel zonnevlammen met ultraviolet straling om de atmosfeer van de aarde te verwarmen, en veel coronale massa-ejecties om de magnetosferische generator van de aarde aan te drijven.”
De groene aurora waar noordelingen bijna elke donkere nacht van genieten, is een product van deeltjes die door de zon worden uitgestoten en de ruimte in stromen. Deze zonnewind heeft één tot twee dagen nodig om de aarde te bereiken. Het stroomt over de planeet en reageert met het magnetische veld van de aarde. In de hogere atmosfeer reageert deze elektrische ontlading met gassen, waardoor ze opgloeien zoals elektriciteit neonlicht activeert.
Groene aurora’s komen voor op ongeveer 60 mijl boven de aarde. Pure rode aurora’s zijn veel hoger, van ongeveer 200 tot 300 mijl, wat het mogelijk maakt voor mensen dichter bij de evenaar om ze te zien. Een belangrijk gas dat op die hoogte overblijft, is zuurstof, en elektronen die de zuurstofatomen daar opwinden, produceren een rode lichtstraal die zo puur is als een laser.
Camera’s en telefoons die meer lichtgolflengten kunnen vastleggen dan onze ogen, tonen soms rood in aurora-foto’s waarin de fotograaf alleen groen zag. Rode aurora’s moeten tien keer zo fel zijn als groene aurora’s om die kleur met het blote oog te zien.
Rode aurora’s zijn onvoorspelbaar, maar in het verleden hebben ze de neiging om zich te groeperen rond periodes wanneer de zonnecyclus — een cyclus van 11 jaar zonactiviteit — veel zonneactiviteit vertoont.
Tegenwoordig is Chuck Deehr een emeritus professor aan het Geophysical Institute van de Universiteit van Alaska Fairbanks. Hij verwacht niet ooit een rode aurora te zien die zo schitterend is als die nacht van 11 februari 1958, maar sommige dingen — zoals een eerste date die leidt tot een partnerschap van 68 jaar — gebeuren maar één keer in een leven.
