In oktober 2025 registreerde het MeerKAT-radiotelescoop in Zuid-Afrika een anomalos signaal van het interstellair object 3I/ATLAS. Deze ontdekking zou wel eens de eerste stap kunnen zijn naar een van de grootste wetenschappelijke verhalen in de menselijke geschiedenis. Terwijl het object zich razendsnel naar de aarde beweegt, bereidt de uiterst gevoelige radiosteenstructuur zich voor op een tweede luistersessie, die ons kan helpen te begrijpen of de signalen die we eerder ontvingen toeval of opzet waren.
MeerKAT is een bijzondere faciliteit met 64 antennes die zijn verspreid over acht kilometer van de Karoo-woestijn. Dankzij zijn unieke ontwerp kan het telescoop zelfs de zwakste signalen vanuit de ruimte opvangen. Elke ontvanger verwerkt meer dan 1,7 miljard monsters per seconde, wat resulteert in ruwe gegevens die het equivalent zijn van 73.000 dvd’s per dag. Het doel is eenvoudig: het capteren van signalen die voor menselijke oren onhoorbaar zijn.
In oktober hoorde het telescoop iets ongebruikelijks. Het signaal was kort, gestructureerd en afwijkend, met een coherentie die een verschil maakt tussen natuurlijke en technologische bronnen. In de astrofysica zijn coherente signalen vaak indicatief voor intelligent gedrag.
Nu, met slechts twintig dagen tot de dichtste nadering van 3I/ATLAS, neemt de gevoeligheid van MeerKAT exponentieel toe. De kans om een ander signaal te detecteren groeit, maar de cruciale vragen blijven: zouden we een tweede signaal herkennen? Zou het herhaalbaar zijn? En belangrijker nog, zou het ontcijferbaar zijn?
Het ontcijferen van communicatie vanuit de ruimte is geen kwestie van “luisteren”, maar van het herkennen van structuur in de signalen. Eerdere discussies binnen de SETI-gemeenschap hebben aangetoond dat zelfs de eenvoudigste signalen, zoals een reeks priemgetallen, ons zouden helpen intelligentie te onderscheiden van chaos.
Als 3I/ATLAS een natuurlijk object is, zullen we willekeurigheid zien. Maar als het technologisch is, zelfs in de geringste mate, dan zijn de digitale correlatoren van MeerKAT in staat om patronen bloot te leggen die met optische telescopen onzichtbaar zijn.
Met de huidige onregelmatigheden in de voortgang van 3I/ATLAS is de hoop dat de anomalie die we waarneem meer is dan alleen een datapun, maar onderdeel uitmaakt van een groter geheel. Als MeerKAT niets hoort, worden de signalen van oktober waarschijnlijk afgedaan als ruis. Maar als het telescoop opnieuw iets coherent opvangt, zal dit de wetenschappelijke en maatschappelijke implicaties exponentieel verhogen.
Het is ook niet uitgesloten dat 3I/ATLAS een ander soort signaal uitzendt: nauwer, sterker, gepulseerd, of op een andere frequentieband. Nu het object zich in een energieker deel van het binnenste zonnestelsel beweegt, kunnen zijn interacties met zonne-straling de signalen die het mogelijk genereert, versterken of verdoezelen.
De komende twintig dagen zijn cruciaal. Terwijl dit drempelpunt nadert, staat MeerKAT aan de frontlinie van de diepste vraag van de mensheid: observeren we een komeet, een interstellair artefact, of iets dat gehoord wil worden? En als we iets horen – zijn we dan bereid om te antwoorden?
“Het mooiste dat we kunnen ervaren is het mysterieuze. Het is de bron van alle ware kunst en wetenschap.” — Albert Einstein
