Wat zijn “volledig autonome systemen van kunstmatige intelligentie”? Kunstmatige intelligentie (AI) heeft voor zijn werking toegang nodig tot databibliotheken, en sinds zijn ontstaan heeft het altijd informatie uit het internet gehaald door middel van cloud computing. Bijna onbeperkte toegang tot alle gedigitaliseerde gegevens is natuurlijk een voordeel. Een ander voordeel voor de staat en de burgers is dat AI-systemen, of beter gezegd hun eigenaren en gebruikers, gecontroleerd kunnen worden.
Echter, er is een groot nadeel – de kritische afhankelijkheid van de kwaliteit van de internetverbinding. Zelfs de beschikbaarheid ervan en mogelijke stroomstoringen in netwerken zijn cruciaal. Bovendien bestaat er een risico op gegevenslekken en aanvallen.
Door de technologische vooruitgang zijn er echter AI-systemen ontstaan die werken met eigen capaciteiten, geïnstalleerd op een autonoom module in plaats van cloudgebaseerd. Er zijn minder gegevens beschikbaar, maar voor sommige functies is dat meer dan voldoende. Dit biedt bescherming en onafhankelijkheid van externe factoren.
Voorbeelden hiervan zijn geautomatiseerde fabrieken en magazijnen, beveiligingssystemen voor ‘gevoelige’ objecten (zoals mijnen, energiecentrales en defensie), medische apparaten en autonoom vervoer. Er is dus een breed scala aan toepassingen, en het aantal zal alleen maar toenemen.
Het had echter anders kunnen lopen in Kazachstan. In het wetsontwerp over kunstmatige intelligentie, gedateerd januari 2025 (dat op 3 maart 2025 in de Mazhilis werd gepresenteerd), stond aanvankelijk een verbod op dergelijke AI-modellen. In punt 3 van artikel 18 stond bijvoorbeeld dat “het creëren en in omloop brengen van volledig autonome systemen van kunstmatige intelligentie op het grondgebied van de Republiek Kazachstan is verboden”.
In de definitieve versie van de wet, die op 17 november 2025 werd aangenomen en ondertekend, zijn de woorden “volledig autonome systemen van kunstmatige intelligentie” uit de tekst verwijderd, waardoor alleen een verbod op AI-systemen met bijzondere functionele mogelijkheden is overgebleven.
Dit betekent dat volledig autonome AI-systemen nu zijn toegestaan in Kazachstan, wat ongetwijfeld de ontwikkeling van de AI-economie zal bevorderen.
Waarom is dit zo gebeurd?
Oorspronkelijk was het wetsontwerp vooral gericht op het creëren van een veilige digitale omgeving om fraude in deze sector tegen te gaan. Zoals eerder vermeld, maakt de werking van een neuraal netwerk via het internet het voor overheden gemakkelijker om controle uit te oefenen, wat in eerste instantie de veiligheid zou moeten waarborgen.
Echter, met de snelle ontwikkeling van AI werd de economische potentie ervan steeds duidelijker, wat invloed had op de doelstellingen van de wetgeving: “Regulering van kunstmatige intelligentie moet gericht zijn op ontwikkeling, niet op beperking. De brede implementatie van deze geavanceerde technologie opent enorme mogelijkheden, die we absoluut moeten benutten.” Dit is een citaat uit een interview met de president van Kazachstan.
Overigens is het de vraag of het verbod op volledig autonome AI-systemen wel in overeenstemming is met deze bijdrage aan de gestelde doelen.
Tot slot, gezien de niet al te zeldzame uitbraken van persoonlijke gegevens uit verschillende databases is het nog altijd de vraag wat veiliger is: cloud- of autonome AI-systemen.
