Een team van het Nanjing Instituut voor Geologie en Paleontologie in China heeft de oudste complexe netwerken van onderwater tunnels ontdekt die ooit door dieren zijn gegraven. Deze opmerkelijke vondsten zijn gedaan in rotslagen van ongeveer 550 miljoen jaar oud, nabij de stad Yichang in de provincie Hubei, in het oostelijke deel van China.
De bevindingen, die op 29 oktober jl. zijn gepubliceerd, onthullen dat dieren al 10 miljoen jaar eerder dan voorheen gedacht het zeeoppervlak begonnen te veranderen door complex gedrag. Dit was juist voorafgaand aan het zogenaamde Cambrium-explosie, een belangrijke gebeurtenis die plaatsvond rond 539 miljoen jaar geleden, wat leidde tot een enorme diversificatie van levensvormen.
Van Microbieel Tapijt naar Onderwater Tunnels
Volgens Liu Yaron, de hoofdauteur van de studie en PhD-onderzoeker aan het Nanjing Instituut, is deze ontdekking van groot belang. In die tijd begonnen dieren niet alleen op de oppervlakte van de sedimenten te bewegen, maar grepen ze naar beneden in de zeebodem, wat leidde tot een transformatie van een vlakke zeebodem, bedekt met microbieel tapijt, naar een dynamische omgeving vol gangen en tunnels.
Onderzoekers hebben sporen van bewegingen in de Shibantan-rotsen onderzocht, wat lijnen, tunnels en vormen omvatte die dieren achterlieten wanneer ze zich voortbewegen of graven. Ze ontdekten een reeks sporen die konden worden toegewezen aan organismen genaamd “trypanogenes”, fossiele sporen die de bewegingen van zacht lichaam dieren (meestal zeewormen) vertegenwoordigen tijdens het Laat-Ediacarium en het begin van het Cambrium.
Nieuwe Soorten en Belangrijke Wijzigingen in het Milieu
Het onderzoeksteam heeft ook een nieuwe soort beschreven, die ze “trypanogenes streptosus” hebben genoemd, en bovendien andere patronen binnen dezelfde groep vastgelegd. De impact hiervan ligt in het feit dat de eerdere verschijning van deze groep, bekend als “T. pidum”, internationaal wordt beschouwd als een indicator voor het begin van het Cambrium.
De ontdekking op de Shibantan-locatie is echter ouder dan deze datering, wat suggereert dat het graven in de diepten veel eerder is begonnen dan voorheen werd aangenomen. Bovendien vond het team andere driedimensionale tunnels, waaronder een patroon genaamd “Lament” en sporen die deden denken aan kikkers.
Ecologische Impact en Nieuwe Kansen
De concentratie van deze tunnels in specifieke lagen geeft aan dat de organismen op zoek waren naar voedsel op verschillende diepten, wat een vroege stratificatie van het zeebodemmilieu aangeeft, waarin organismen verscheidene rollen gingen vervullen. De onderzoekers ontdekten dat de Lament-sporen zo talrijk waren dat ze aanzienlijke verstoringen in de sedimenten veroorzaakten, wat leidde tot de vernietiging van het microbieel tapijt dat de oppervlakte bedekte.
Dit microbieel tapijt was cruciaal voor oude levensvormen die ervan afhankelijk waren. De onderzoekers vermoeden dat deze verstoring heeft bijgedragen aan het terugloop van deze organismen, en mogelijk aan het eerste uitstervingsgebeuren, ongeveer 550 miljoen jaar geleden.
Liu Yaron benadrukt dat de studie aantoont dat deze complexe gedragingen en de daaruit voortvloeiende ecologische sporen toenamen naarmate het Ediacarium ten einde liep. Na verloop van tijd verdwenen de microbieel tapijten die de oppervlakken domineerden, wat de ecosystemen onder druk zette die afhankelijk waren van deze levensvormen.
Het resultaat was dat er nieuwe kansen voor andere organismen ontstonden om te diversifiëren en zich uit te breiden, wat leidde tot een langzame maar zekere verandering van het milieu. Dit proces vond niet plaats vanwege één enkele factor, maar was het resultaat van de interactie tussen levendige factoren zoals graafgedrag en voedselzoektocht, en niet-levende factoren zoals sedimentstructuur en omgevingsomstandigheden.
