Een kosmische ontmoeting: De Leoniden meteorenzwerm
In de nacht van 16 op 17 november, kijk naar boven. Gedurende enkele waardevolle uren zal de aarde door een vloedgolf van kosmisch puin trekken, dat al vele eeuwen oud is. Onze atmosfeer zal transformeren in een gigantisch scherm waar tot 15 vallende sterren per uur zullen schitteren. En dit jaar zijn de omstandigheden praktisch perfect.
Een kosmische afspraak in totale duisternis
Astrologen weten het goed: het observeren van een meteorenzwerm onder een door maanlicht vervuilde lucht is vergelijkbaar met het proberen een film te kijken met een zaklamp op het scherm gericht. Gelukkig zal de maan op de ochtend van 17 november slechts een dunne maanwiervorm zijn, verlicht tot 9%, en pas laat opkomen.
Het resultaat: de meest gunstige uren voor observatie, tussen 2 uur ’s nachts en de dageraad, zullen zich voordoen in een bijna totale duisternis. Een kans die zich niet snel opnieuw zal voordoen.
Cosmische projectielen op 252.000 km/u
Wat de Leoniden bijzonder spectaculair maakt, is hun duizelingwekkende snelheid. Deze rotsfragmenten, meestal niet groter dan een zandkorrel, raken onze atmosfeer met een snelheid van 70 kilometer per seconde. Om het in perspectief te plaatsen: dit is ongeveer 200 keer sneller dan een commerciële vliegtuig.
Deze extreme snelheid genereert intense wrijving die de deeltjes vaporiseert en de lichtstralen creëert die we vallende sterren noemen. Sommige zijn zo helder dat ze enkele seconden na hun passage nog steeds zichtbaar blijven als een lichtspoor.
De erfenis van een zwervende komeet
Achter deze lichtshow schuilt een zwervende komeet in ons zonnestelsel: de komeet 55P/Tempel-Tuttle. Elke 33 jaar komt deze ijs- en rotsbol ons bezoeken, waarbij ze duizenden deeltjes achterlaat die in de ruimte blijven zweven. Wanneer de aarde deze kosmische snelweg elke november kruist, verzamelen we de kruimels die door de komeet zijn achtergelaten tijdens eerdere passages. De volgende keer dat de komeet langskomt, is gepland voor 2031.
De Leoniden hebben een glorieuze geschiedenis. In 1966 zagen waarnemers wat de meest extraordinair meteorietenstorm ooit gedocumenteerd blijft: duizenden meteoren per uur, die letterlijk het licht vanuit de lucht lieten regenen gedurende 15 minuten. Meer recentelijk, tussen 1999 en 2002, herinnerden verschillende stormen ons aan de capaciteit van dit fenomeen om ons te verbazen. Helaas wordt er dit jaar geen evenement van deze omvang verwacht, maar het schouwspel blijft gegarandeerd.
Handleiding voor de amateur-astronoom
Er is geen geavanceerde apparatuur nodig om van het schouwspel te genieten. Vergeet telescopen en verrekijkers: je ogen zijn meer dan genoeg. Zoek een locatie ver weg van stedelijk licht, maak het jezelf comfortabel met een vrij uitzicht op de oostelijke horizon, en wacht ongeveer twintig minuten zodat je pupillen zich volledig aan de duisternis kunnen aanpassen. De meteoren lijken te komen uit het sterrenbeeld Leeuw, maar kijk vooral naar de hele sterrenhemel om je kansen te maximaliseren.
En als je deze afspraak mist, noteer dan nu 13 en 14 december in je agenda: de Geminiden, met hun 140 meteoriten per uur, beloven een spectaculair einde van het astronomische jaar.
