Onlangs hebben astronomen een opmerkelijke ontdekking gedaan: de resten van een supernova hebben een ongewone, olijfachtige vorm. Dit werd mogelijk gemaakt door het vastleggen van het moment waarop een enorme ster zijn leven beëindigt. Slechts 26 uur nadat de supernova ‘SN 2024ggi’ werd waargenomen, slaagde het Europees Zuidelijk Observatorium (ESO) erin om dit dramatische astronomische fenomeen te observeren met de Very Large Telescope (VLT) in Chili.
Een supernova is een enorme explosie die plaatsvindt wanneer een ster zijn levenseinde bereikt. Dankzij de VLT kon men het precieze moment vastleggen waarop de explosie de oppervlakte van de ster doorbrak. Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat de eerste en tijdelijke vorm van een supernova zo gedetailleerd is zichtbaar gemaakt.
Yi Yang, een astronoom van de Tsinghua Universiteit en mede-auteur van een recent gepubliceerde studie in ‘Science Advances’, verklaarde in een verklaring van ESO: “Dit is groot nieuws voor onderzoekers, aangezien de geometrische structuur van de supernova belangrijke informatie kan geven over de evolutionaire processen en de fysische mechanismen die leiden tot de explosie van sterren.”
Het Mysterie van de Explosie
Hoewel het fenomeen van supernova’s alom bekend is, blijven er vragen bestaan over hoe een enorme ster uiteindelijk tot een supernova leidt. Wanneer een zware ster haar brandstof verbruikt, stort de kern in, waardoor de buitenste lagen naar binnen vallen en uiteindelijk een terugkaatsende schokgolf creëren. Deze schokgolf breidt zich uit en wanneer deze de ster oppervlakte bereikt, komt er immense energie vrij, wat leidt tot de helderheid van de supernova.
De dood van een zware ster wordt dus gedreven door de implosie en de daaruit voortvloeiende schokgolf. Echter, hoe deze schokgolf ontstaat en zich verspreidt door de interne structuur van de ster, is al tientallen jaren een onopgelost probleem.
SN 2024ggi bevindt zich relatief dichtbij, op slechts 22 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenstelsel NGC 3621. Voor de explosie had deze ster een massa van 12 tot 15 keer die van de zon en een radius van 500 keer die van de zon. Het onderzoeksteam observeerde voor het eerst de ‘breakout’ vorm, de korte periode waarin de explosie plaatsvindt voordat deze interactie heeft met de omgeving, met behulp van spektropolarimetrie.
Lifan Wang, een astronoom van Texas A&M University en mede-auteur van de studie, legt uit dat deze methode ‘informatie kan bieden over de geometrische structuur van de explosie die met andere observatiemethoden niet te verkrijgen is.’
Verrassende Vondsten
De eerste explosie vertoonde, volgens de analyse van het team, een olijfachtige vorm. Wanneer het uitgestoten materiaal op het omringende materiaal botste, kreeg de explosie een afgeplat uiterlijk, maar behield het dezelfde symmetrie-as. Yi Yang voegt hieraan toe: “Deze ontdekkingen wijzen op het bestaan van een gemeenschappelijk fysisch mechanisme dat veel van deze zware ster-explosies aandrijft, met een duidelijke axiale symmetrie die op grote schaal opereert.”
Dankzij deze bevindingen zijn astronomen nu in staat om verschillende bestaande supernovamodellen te weerleggen en anderen te verbeteren. Dit opent de deur naar een dieper begrip van krachtige explosieve verschijnselen zoals supernova’s.
