De zone rond de Tsjernobyl kerncentrale is nog steeds verboden terrein, maar wetenschappers hebben een opmerkelijke ontdekking gedaan: een zwarte schimmel, Cladosporium sphaerospermum, overleeft niet alleen de dodelijke straling, maar haalt er ook voordeel uit. Kan deze schimmel echt energie uit straling winnen?
De bijzondere capaciteiten van de Tsjernobyl-schimmel wekken niet alleen de interesse van de wetenschappelijke wereld, maar ook van de ruimtevaart. Het begrijpen van straling-bestendige organismen kan de mens helpen zich aan te passen aan extreme omgevingen, zoals tijdens langdurige ruimtereizen. Het gedrag van de schimmel zou nieuwe mogelijkheden kunnen openen voor stralingsbescherming en energiebenutting.
Hoe overleeft de schimmel de straling?
De Tsjernobyl-schimmel groeit op de muren van gebouwen rondom de verwoeste reactor, waar de stralingsniveaus extreem hoog zijn. Een pigment genaamd melanine lijkt de sleutel te zijn: dit pigment beschermt de schimmel niet alleen, maar kan ook helpen om straling om te zetten in energie. Onderzoekers suggereren dat dit proces mogelijk vergelijkbaar is met de fotosynthese bij planten, maar het is momenteel nog slechts een theorie. De werkelijke radiosynthese is nog niet aangetoond, aldus een van de teamleiders.
Wat gebeurde er in de ruimte?
De unieke eigenschappen van de schimmel zijn ook getest op het Internationale Ruimtestation. Tijdens een experiment op de buitenkant van de ISS verminderde de schimmel de intensiteit van kosmische straling, wat de mogelijkheid suggereert dat het als een natuurlijke stralingsbeschermende laag kan worden gebruikt. Hoewel het bewijs ontbreekt dat de schimmel energie produceert, zijn de resultaten veelbelovend.
Is elke zwarte schimmel zo?
Niet elke zwarte schimmel gedraagt zich zoals de soort uit Tsjernobyl. Sommige schimmels produceren alleen meer melanine in reactie op straling, maar groeien niet sneller. Cladosporium sphaerospermum past zich op een unieke manier aan zijn extreme omgeving aan.
De mogelijkheden van de Tsjernobyl-schimmel zijn nog niet volledig begrepen, maar als we haar werking kunnen ontrafelen, kan dit revolutionaire veranderingen teweegbrengen in de ruimtevaart. Het is denkbaar dat in de toekomst schilden van schimmels astronaute beschermen op de weg naar Mars.
