De geur van glühwein, gebrande amandelen en dennennaalden hangt in de lucht, maar de Zürcher “Polarzauber”-markt introduceert in 2025 iets nieuws: een totaal verbod op contant geld. Ja, je leest het goed – deze kerstmarkt verbiedt contant geld compleet. Wie op de populaire markt in het hoofdstation met munten of biljetten wil betalen, staat letterlijk in de kou. Vanaf 20 november geldt: alleen kaart, app of smartphone tellen – anders dreigt een flinke boete van omstreeks 540 euro.
Kerstmarkt verbiedt contant geld: Nieuwe regels in Zürich ontbranden debat
De “Polarzauber” in Zürich breekt met een eeuwenoude gewoonte. In plaats van rinkelt de kassa’s, zijn er nu piepende terminals. Volgens de organisator is dit geen PR-stunt, maar een bewuste beslissing voor meer veiligheid en transparantie. De kraampjes mogen vanaf opening uitsluitend digitale betalingen accepteren. Wie toch contant geld aanneemt, riskeert niet alleen een hoge boete – in het ergste geval verliest men ook zijn plek op de markt.
Achtergrond van deze maatregel
Achtergrond van deze maatregel is een nieuwe omzetregelgeving. Elke stand betaalt niet alleen huur, maar draagt ook bij aan de eigen verkoopopbrengst. Met de volledige digitalisering kan de omzet nauwkeurig worden gevolgd. Zo valt er geen frank ‘onder de tafel’. De exploitant spreekt van een ‘marktconform model’ dat een eerlijke financiering van infrastructuur en diensten moet waarborgen. Maar het nieuwe systeem zorgt voor veel gesprekstof – en voor verontruste gezichten onder de verkopers.
Kritiek van verkopers
Een verkoper verwoordt het goed: “Ongeveer de helft van mijn klanten betaalt contant. Als ik dat niet meer mag aannemen, verlies ik klanten.” Hij staat niet alleen met deze zorg. Veel standhouders vrezen omzetverlies, omdat spontane aankopen vaak contant worden gedaan.
Digitaal betalen in plaats van munten
De organisatoren verdedigen hun beslissing. Het verbod op contant geld zou een puur veiligheidsmaatregel zijn, zeggen ze. Geen geld in de stand betekent: minder risico op diefstal. Niemand hoeft ’s avonds met een goedgevulde kassalade naar huis. En ook het tellen en afrekenen valt weg, wat tijd en zenuwen bespaart.
Oudere generaties en hun zorgen
Dat klinkt redelijk – maar in de praktijk is het ingewikkelder. Niet elke bezoeker wil of kan cashloos betalen. Vooral ouderen lijken geïrriteerd. Velen associëren de kerstmarkt met nostalgie – en met het goede gevoel om munten in de hand te nemen voor een warme drank of een handgemaakt cadeau.
Andere steden blijven achter
Terwijl de Zürcher markt als proef geldt, blijven andere steden terughoudender. In Bern, Luzern en andere plekken zijn cashloze betaalmethodes standaard, maar contant geld wordt daar nog steeds geaccepteerd. De Zürcher aanpak is dus radicaal. Of dit navolging krijgt, hangt af van hoe bezoekers en handelaren reageren.
Emotionele discussie over contant geld
Interessant is dat de exploitanten niet verplicht zijn om contant geld toe te staan. Er is geen voorschrift dat hen daartoe verplicht – zolang het verbod duidelijk wordt gecommuniceerd. Dat heeft de organisator gedaan. Op de website staat duidelijk: “Betaling alleen digitaal.” Hiermee staat hij juridisch veilig.
Konklusion
Of de rekensom opgaat, blijft afwachten. Alarmerende geluiden van handelaren wijzen erop dat spontane kopers kunnen uitblijven. Niet elke toerist zal een app willen downloaden of zijn creditcard willen trekken om een peperkoekhart te kopen. Ook kinderen die hun zakgeld willen uitgeven, zien hun kans verkeken – digitale betalingen zijn voor hen geen optie.
Een bredere verandering
Inmiddels duidt zich een verandering aan: Steeds meer kerstmarkten testen cashloze concepten, althans gedeeltelijk. Wat vandaag in Zürich voor opschudding zorgt, kan morgen al normaal zijn. Zwitserland volgt daarmee een trend die in Scandinavië al dagelijkse praktijk is.
Een symbool van verandering
Uiteindelijk staat er een grotere vraag op het spel: Gaat het hier om veiligheid – of om controle? Het argument van de organisatoren klinkt plausibel: geen risico door contant geld, transparante afrekening, eenvoudigere administratie. Maar het blijft een bijsmaak. Met elke kaart, elke app-betaling ontstaat er een datastempel – en die zegt veel over consumptiegedrag.
Dat een kerstmarkt contant geld verbiedt, is dus meer dan alleen een organisatorische maatregel. Het is een symbool voor de verandering in de omgang met geld. Van tastbaar geld naar digitale klik. Van persoonlijk contact tussen verkoper en koper naar anonieme transacties.
De Zürcher “Polarzauber” wordt nu een testterrein. Werkt de markt ondanks het contante verbod soepel, dan kunnen andere steden volgen. Misschien is het slechts een kwestie van tijd voordat ook Duitse markten over soortgelijke stappen nadenken. Want waar digitaal wordt betaald, kan ook digitaal worden verdiend.
Tot die tijd blijft Zürich het gesprek van het seizoen. Glühwein blijft, muziek ook. Alleen het klinken van munten – dat ontbreekt dit jaar.
De Zürcher “Polarzauber” laat zien hoe snel tradities kunnen veranderen. Een kerstmarkt die contant geld verbiedt, en al snel staat een heel land op zijn kop. Tussen vooruitgang en verliesgevoel, gemak en controle ligt een fijne lijn. De komende weken zullen uitwijzen of de kerstmagie ook zonder contant geld kan voortbestaan – of dat het daarbij een stuk van zijn charme verliest.
