Antonio Damasio, een gerenommeerde neuroloog, heeft een nieuw boek gepubliceerd getiteld ‘Natuurlijke Intelligentie en de Logica van Bewustzijn’. Dit werk verkent een van de grootste mysteries van de menselijke hersenen: hoe we in staat zijn te weten dat we bestaan.
In zijn carrière van drie decennia heeft Damasio de oorspronkelijke opvatting van Descartes ontkracht dat geest en lichaam aparte entiteiten zijn. Dit idee, dat hij in 1994 introduceerde, is inmiddels een klassieker in de neurowetenschappen en heeft Damasio een prominente plaats in zijn vakgebied opgeleverd. Nu, 30 jaar later, gaat hij verder: hij betoogt in zijn nieuwste boek dat we bewustzijn niet kunnen begrijpen zonder het lichaam. In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, stelt hij dat we niet voelen omdat we bewust zijn; het gebeurt precies andersom: om bewust te zijn, moeten we eerst voelen.
Damasio legt uit dat de antwoorden op de mysteries van het bewustzijn te vinden zijn in oudere structuren van de hersenen, en deze ontdekking heeft diepgaande implicaties voor onze kijk op wat ons menselijk maakt en wat kunstmatige intelligentie tekortkomt om zelfbewust te zijn.
Tijdens een recent gesprek benadrukte Damasio dat, hoewel kunstmatige intelligentie een fascinerende vooruitgang is, deze voortkomt uit natuurlijke intelligentie: “Wij hebben de kunstmatige intelligentie uitgevonden; de kunstmatige intelligentie heeft ons niet uitgevonden.” Hij legt uit dat onze natuurlijke intelligentie, onze creativiteit, de basis vormt voor de ontwikkeling van bewustzijn.
De Verbinding Tussen Lichaam en Geest
Damasio stelt dat bewustzijn ons in staat stelt om complete individuen te zijn. Het vereist een besef van wie we zijn en hoe we ons verhouden tot ons lichaam. Deze vereniging van geest en lichaam is cruciaal voor onze individualiteit en kan niet los van elkaar worden gezien.
Volgens Damasio is bewustzijn een hybride proces dat beide, de hersenen en het lichaam, omvat. Het zenuwstelsel stelt ons in staat om ons lichaam te voelen en ons bewustzijn is geen etherisch iets dat rondzweeft, maar iets dat door ons zenuwstelsel binnen ons lichaam wordt geproduceerd.
Homeostasis en Bewustzijn
Damasio verwijst naar homeostase, het proces dat ons helpt te voldoen aan de basisregels voor het voortbestaan, als een fundamenteel onderdeel van bewustzijn. Gevoelens zoals honger, dorst en pijn zijn als alarmen die signaleren wat we nodig hebben om te overleven.
Dieren, Planten en Kunstmatige Intelligentie
Op de vraag of kunstmatige intelligenties ooit bewustzijn zullen verkrijgen, is Damasio aanvankelijk sceptisch, hoewel hij nu iets voorzichtiger is. Hij stelt dat kunstmatige systemen zijn ontworpen door mensen, maar dat ze niet leven, geen sociale interacties hebben, wat hun kansen om bewust te worden verlaagd. Hij benadrukt dat, zelfs als het mogelijk is om bewustzijn te creëren in kunstmatige organismen, het een heel ander soort bewustzijn zal zijn dan het menselijke.
Toepassingen in de Geneeskunde
De inzichten over bewustzijn kunnen cruciaal zijn voor het behandelen van patiënten met aandoeningen zoals coma of een vegetatieve toestand. Damasio wijst op het belang van de hersenstam in het creëren van bewustzijn, en hoe verkeerd werd aangenomen dat de hersenschors de sleutel was. Het bewustzijn komt voornamelijk vanuit het lichaam en hoe we ons daarin voelen.
De Toekomst van Onderzoek
Damasio’s huidige onderzoek richt zich op het type zenuwcellen dat cruciaal is voor het verzamelen van informatie vanuit het lichaam. Dit heeft implicaties voor zowel neurowetenschap als kunstmatige intelligentie. De patronen en systemen die we gebruiken om te denken, vertonen veel overeenkomsten met kunstmatige intelligentie, wat zijn boek des te relevanter maakt.
Met zijn nieuwe werk brengt Damasio ons dichter bij het begrijpen van de fundamenten van ons bewustzijn en de belangrijke vraag hoe dit ons menselijk maakt in een wereld die steeds meer wordt beïnvloed door kunstmatige intelligentie.
