Nieuwe onderzoeksresultaten uit Noorwegen onthullen dat walvissen niet alleen voedselconsumenten zijn, maar ook actieve recyclers van voedingsstoffen in de oceaan. In de Noordelijke en Barentszee kunnen hun uitwerpselen de groei van fytoplankton tot wel 10% verhogen tijdens de zomermaanden. Dit is een cruciaal gegeven, vooral omdat een groot deel van de Noord-Atlantische Oceaan in deze periode een tekort aan voedingsstoffen heeft.
Het Voedsel dat uit de Diepte Komt
Dit fenomeen gebeurt ver van de kusten, waar geen voedingsstoffen van rivieren of de opwinding van diepzeewateren aanwezig zijn. Het valt samen met het seizoen waarin grote walvissen zich voeden. Onder leiding van Dr. Carla Freitas van het Noorse Instituut voor Marien Onderzoek, richtte de studie zich op wateren nabij Noorwegen en IJsland, een belangrijke route voor baleinen zoals de blauwe walvis, de bultrug en de dwergwalvis.
Wat Bevatten Walvisuitwerpselen?
Onderzoekers hebben monsteranalyses van urine en uitwerpselen uitgevoerd. Ze ontdekten dat urine voornamelijk stikstof bevat, terwijl uitwerpselen rijk zijn aan fosfor, ijzer en sporenelementen. Dit alles in verhoudingen die snelle biologische reacties bij microalgen kunnen stimuleren. Een enkele dwergwalvis kan dagelijks tot 8 kg droge feces en ongeveer 101 liter urine afgeven. Bij grotere walvissen, zoals de vinvis, zijn deze cijfers nog indrukwekkender.
Flora en Fauna in de Oceaan
Modellen tonen aan dat het effect van deze voedingsstoffen zich vooral concentreert in oceanische bekken die ver van het land liggen. Tijdens de zomer, wanneer de zeespiegel stratificeert en warmer water aan de oppervlakte blijft, kan een kleine toevoer van voedingsstoffen het verschil maken tussen een levenloze oceaan en een bloei van microscopisch leven. In augustus, wanneer fytoplankton het meest behoefte heeft aan voeding, kunnen de bijdragen van walvissen de primaire productiviteit met wel 10% verhogen.
Walvissen als Nutrienten Transporteurs
De rol van walvissen stopt echter niet in het Arctisch gebied. Tijdens hun migraties naar tropische wateren voor voortplanting, transporteren ze duizenden tonnen stikstof naar gebieden waar dit schaars is. Deze biologische overdracht verbindt verre ecosystemen en herverdeelt voedingsstoffen wereldwijd. Dit ‘nutriëntenlift’ is, zoals sommige oceanografen het noemen, waarschijnlijk veel krachtiger geweest vóór de industriële jacht, toen de wereldwijde walvissenpopulatie veel groter was.
Blijvende Vragen
Hoewel de huidige modellen solide zijn, blijven er enkele onzekerheden bestaan. Bijvoorbeeld, welke hoeveelheid voedingsstoffen lost op en welke zinkt naar de bodem? Ook wordt onderzocht hoe deze verhoudingen variëren afhankelijk van de dieetkeuzes van de walvis. De verhouding tussen stikstof, fosfor en ijzer is cruciaal, omdat subtiele veranderingen in deze “receptuur” invloed kunnen hebben op welk soort fytoplankton groeit, wat de hele voedselketen beïnvloedt.
Een Natuurlijk Meststof met Wereldwijde Impact
Veldexperimenten hebben al aangetoond dat de voedingsstoffen die door walvissen worden vrijgegeven algenbloei kunnen veroorzaken. Dit onderzoek bevestigt nu dat het effect werkelijke en meetbare impact heeft op regionaal niveau. Gezien de huidige crisis waarmee de oceanen worden geconfronteerd – van verzuring tot overbevissing – verdient de rol van walvissen als natuurlijke bemesters een ecologische en klimaatrelevantie die veel verder reikt dan hun grootte.
