Een recent onderzoek, gepubliceerd in het vakblad “Nature Communications”, heeft ons nieuwe inzichten gegeven in de ontwikkeling van de menselijke hersenen. Onder leiding van Alexa Mousley van de Universiteit van Cambridge, analyseerde het team hersenscans van 3.802 personen in de leeftijd van nul tot 90 jaar. De scans werden verkregen via een speciale niet-invasieve techniek genaamd diffusietensorbeeldvorming, die de beweging van watermoleculen in weefsels meet en ons in staat stelt om de verbindingen tussen hersencellen beter te begrijpen.
De Fasen van Hersenen Ontwikkeling
De onderzoekers identificeerden vier belangrijke transformatieperiodes in de hersenen, die plaatsvinden van geboorte tot het einde van het leven. Deze fases omvatten cruciale veranderingen in de structuur en functie van de hersenen.
Fase één: Tot ongeveer negen jaar
In deze vroege fase is de belangrijkste taak van het kinderbrein het consolideren van neuronale verbindingen. Veel synapsen die in het babybrein worden geproduceerd, worden weer afgesneden, terwijl alleen de actiefste verbindingen behouden blijven. Tegelijkertijd neemt zowel de grijze als de witte hersenmassa toe, en stabiliseert de kracht van de hersenschors.
Fase twee: De adolescentie
Bij de eerste grote transformatie rond negen jaar, verwerven de hersenen plotseling nieuwe vermogens terwijl het risico op psychische problemen toeneemt. Gedurende deze periode groeit de massa verder en worden de verbindingen tussen verschillende hersengebieden steeds verfijnder, wat leidt tot een verbeterde communicatie en verhoogde mentale prestaties.
Fase drie: Vroege volwassenheid
De tweede fase duurt tot de vroege dertiger jaren, wanneer de meest significante topologische veranderingen plaatsvinden. In deze fase schakelen de hersenen over naar de ‘volwassen modus’, wat leidt tot de langste stabiele periode in de ontwikkeling van de hersenen. Gedurende deze dertig jaar vinden er geen grote veranderingen plaats in vergelijking met de snelle ontwikkeling van eerdere jaren.
Fase vier: Ouderdom
Rond de 66 jaar bereikt het brein de derde grote keerpunt, die minder ingrijpend is dan de voorgaande. Dit markeert de start van een ‘eerste ouderdomsfase’, waarin de hersenmassa begint af te nemen en de netwerken aan dichtheid verliezen. Gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, nemen ook toe in deze periode.
De Impact van Levensfases op de Hersenen
Het onderzoek toont aan dat ons leven in verschillende fasen verloopt, en dat de hersenen deze eveneens doorlopen. Deze vier belangrijke momenten benadrukken dat de ontwikkeling van het brein niet lijnrecht is, maar eerder uit verschillende perioden bestaat.
Volgens Mousley hebben deze bevindingen praktische implicaties. Het helpt ons te begrijpen wanneer het brein op bepaalde momenten beter functioneert of juist kwetsbaarder is voor externe invloeden. Dit kan inzicht geven in waarom de ontwikkeling van een brein op sommige momenten anders verloopt dan verwacht, zoals tijdens leerproblemen in de kindertijd of de ontwikkeling van dementie op latere leeftijd.
