Een internationaal team van wetenschappers heeft onlangs honderden nieuwe actieve breuken in Griekenland in kaart gebracht. Deze baanbrekende studie is uitgevoerd door onderzoekers van het Nationale Observatorium van Athene en Nieuw-Zeeland en maakt gebruik van gedetailleerde Digitale Hoogtemodellen (DEMs) uit het Griekse Kadaster.
De onderzoekers hebben niet alleen nieuwe breuken onthuld, maar ook bestaande breuken beter in kaart gebracht in de eerste nationale database van actieve breuken in Griekenland, genaamd AFG (Actieve Breuken Griekenland). Deze database biedt een visuele weergave van het seismische erfgoed van de breuken en is gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Scientific Data.
Volgens de wetenschappelijke groep, bestaande uit Dr. John Begg, Dr. Vasiliki Mouslopoulou, Dr. Dave Heron en Prof. Andy Nicol, onthult het Griekse landschap een voortdurend geologische dynamiek. Griekenland ligt tussen twee continenten en ondergaat vervormingen door de constante beweging van Afrika en Eurazië. Het landschap van Griekenland verandert nog steeds, voornamelijk door de activiteiten van actieve seismische breuken, waarvan vele verborgen blijven onder vegetatie, stedelijke gebieden of complexe landvormen.
De AFG levert de wetenschappelijke gemeenschap de eerste nationale kaart van actieve breuken op een consistente schaal van 1:25.000. In de AFG zijn 3.815 breuksporen geregistreerd, gegroepeerd in 892 breuken, waarvan meer dan de helft voor het eerst is in kaart gebracht. De database bevat ook 35 oppervlaktebreuken die verband houden met historische aardbevingen.
Elke breuk wordt volgens het onderzoek gecategoriseerd als:
- Actief: wanneer het landschap recentelijk lijkt te zijn vervormd.
- Waarschijnlijk actief: wanneer de breuk zichtbaar is in het landschap, maar de gegevens over de activiteit minder duidelijk zijn.
- Onzeker: wanneer verdere observaties nodig zijn om de aanwezigheid van de breuk te bevestigen.
De wetenschappers benadrukken dat verder onderzoek ook moet kijken naar hoe sterk de breuken hun sporen in het landschap hebben achtergelaten. “Sporen die eruitzien als ‘sneden’ duiden op recente activiteit, terwijl meer afgeronde sporen wijzen op oudere aardbevingen,” leggen ze uit.
Er zijn meer dan 2.000 breuksporen in de AFG gekarakteriseerd als actief, terwijl ongeveer 1.600 als waarschijnlijk actief worden beschouwd. De analyse heeft ook aangetoond dat meer dan de helft van de actieve breuken in Griekenland de stroom van rivieren beïnvloeden, sedimentatie reguleren en grenzen tussen bergen en valleien vormgeven. Volgens de onderzoekers geeft dit aan dat sommige actieve breuken onzichtbaar blijven, “begraven” onder jongere sedimenten.
De technologie heeft de manier waarop we de aarde ‘zien’ drastisch veranderd. Digitale hoogtemodellen stellen wetenschappers in staat om het landschap en zijn bewegingen met ongekende nauwkeurigheid te analyseren.
Bovendien kan deze kartografische informatie praktische implicaties hebben voor de veiligheid en duurzaamheid van de infrastructuur in het land. Wegen, bruggen, dammen en energie-installaties moeten worden ontworpen met kennis van de verspreiding van actieve seismische bronnen die de grond kunnen verschuiven. De gegevens van de AFG kunnen, in combinatie met seismische en grondvervormingsmetingen, de Griekse modellen van seismische risico’s verbeteren.
De Basis van Gegevens AFG is vrij toegankelijk voor iedereen. Via een interactieve kaart van Griekenland kan elke ingenieur, onderzoeker of burger de actieve breuken in zijn omgeving inzien en hun belangrijkste kenmerken leren kennen. De AFG hoopt bij te dragen aan nationale inspanningen om actieve seismische bronnen in Griekenland te registreren en dient als een voorbeeld voor andere seismisch actieve landen om digitale landschappen te gebruiken om actieve breuken te identificeren.
