NASA is momenteel bezig met een ongekend observatieproject binnen ons zonnestelsel, waarbij ruimtevaartuigen en telescopen worden gericht op de interstellaire komeet 3I/ATLAS, de derde bekende interstellaire object dat ons zonnestelsel passeert. Twaalf NASA-instrumenten hebben beelden van de komeet vastgelegd en verwerkt sinds zijn ontdekking op 1 juli, met nog meer kansen voor andere apparatuur om extra beelden te maken terwijl de komeet verder door ons zonnestelsel beweegt.
Amit Kshatriya, de adjunct-administrateur van NASA, verduidelijkte tijdens een persconferentie: “Ik wil de geruchten meteen ontkrachten. Dit object is een komeet. Het ziet eruit als een komeet en gedraagt zich ook als een komeet,” aldus Kshatriya.
Gedurende deze campagne heeft NASA beelden gepresenteerd die zijn vastgelegd door diverse ruimtevaartuigen, waaronder de Mars Reconnaissance Orbiter en de Lucy-missie, die zich richt op asteroïden in de baan van Jupiter. Tom Statler, NASA’s hoofdonderzoeker voor kleine objecten in ons zonnestelsel, vergeleek de operatie met een honkbalwedstrijd: “Het is net alsof NASA’s ruimtevaartuigen zich op verschillende plekken in het stadion bevinden en de wedstrijd volgen. Iedereen heeft een camera en probeert de bal te fotograferen, maar niemand heeft het perfecte zicht en iedereen heeft een andere camera.”
Een van de beelden, gemaakt door de Lucy, toont een van achteren verlichte komeet. Statler merkte op: “We zouden dit beeld niet vanuit het waarnemingspunt op aarde hebben kunnen maken.” Door deze beelden van verschillende ruimtevaartuigen en telescopen kunnen wetenschappers een driedimensionaal beeld van de komeet samenstellen.
Waarnemingen van Mars
De dichtstbijzijnde beelden van de komeet zijn vastgelegd door NASA’s Mars-sonde. Begin deze herfst passeerde 3I/ATLAS Mars op een afstand van 19 miljoen mijl, waar het door drie NASA-ruimtevaartuigen werd geobserveerd. De Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) heeft enkele van de dichtste beelden van de komeet vastgelegd, terwijl de MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN) ultraviolette beelden heeft gemaakt die wetenschappers helpen om de samenstelling van de komeet te begrijpen. Daarnaast heeft de Perseverance-rover een vage afbeelding vanaf het oppervlak van Mars vastgelegd.
Waarnemingen van de Zonne-observatoria
Enkele van NASA’s heliofysica-missies hebben de unieke mogelijkheid om delen van de lucht dichtbij de zon te observeren. Dit stelde hen in staat om komeet 3I/ATLAS te volgen terwijl deze achter onze zon passeerde vanuit het perspectief van de aarde, waardoor het onmogelijk was om met aardse telescopen te observeren. De STEREO (Solar Terrestrial Relations Observatory) van NASA heeft beelden gemaakt tussen 11 september en 2 oktober, terwijl de SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) van de Europese Ruimtevaartorganisatie en NASA de komeet heeft waargenomen tussen 15 en 26 oktober. Beelden van de PUNCH-missie (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) van NASA, die begin dit jaar is gelanceerd, onthullen de staart van de komeet tijdens waarnemingen tussen 20 september en 3 oktober.
Ondanks het feit dat er in het verleden duizenden kometen zijn waargenomen en ontdekt, is dit de eerste keer dat NASA’s heliofysica-missies opzettelijk een object hebben waargenomen dat afkomstig is uit een ander zonnestelsel.
Asteroïde-exploratie
NASA’s ruimtevaartuigen Psyche en Lucy, die momenteel onderweg zijn om verschillende asteroïden in ons zonnestelsel te bestuderen, hebben onderweg ook 3I/ATLAS kunnen observeren. Op 8 en 9 september heeft Psyche vier observaties van de komeet gemaakt over een periode van acht uur, vanaf een afstand van 33 miljoen mijl. Deze beelden zullen wetenschappers helpen bij het in kaart brengen van de baan van de komeet. Op 16 september heeft Lucy een reeks beelden vastgelegd vanaf 240 miljoen mijl. Het overlappen van deze beelden biedt details over de coma en de staart van de komeet.
De ATLAS-telescoop (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) in Chili, gefinancierd door NASA, ontdekte 3I/ATLAS op 1 juli. Later die maand werd het waargenomen door NASA’s Hubble-ruimtetelescoop. In augustus hebben zowel NASA’s James Webb-telescoop als SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) beelden vastgelegd.
Comet 3I/ATLAS zal het dichtst bij de aarde vliegen op vrijdag, 19 december, op een afstand van 170 miljoen mijl, wat bijna twee keer de afstand van de aarde tot de zon is. NASA’s ruimteschip zal de komeet blijven observeren terwijl deze zijn reis door het zonnestelsel voortzet, waarbij het de baan van Jupiter in het voorjaar van 2026 passeert.
