Onder de oppervlakte van Litouwen ligt een schat aan nuttige grondstoffen ter waarde van enkele tientallen miljarden euro’s. Zand, grind, kalksteen, klei, dolomiet en veen zijn onmisbare materialen voor de industrie en het welzijn van de staat, en ze bevinden zich in vele regio’s en zelfs in de gebieden van grote steden.
Hoewel gedetailleerde exploraties van nuttige mineralen niet vaak worden aangetroffen, zijn de bestaande voorraden uiterst waardevol. Gegevens tonen aan dat een gedetailleerd onderzocht gebied van nuttige mineralen, in vergelijking met een bos van gelijke grootte, 41 keer meer bijdraagt aan de staatsrijkdom.
Uit een financieel verslag van het Litouwse geologisch bureau blijkt dat de waarde van verkende mineralen 1,44 miljard euro bedraagt. Dit betreft onbehandelde rijkdom die nog niet benut is, en de waarde van de gewonnen grondstoffen is in de afgelopen jaren tientallen malen gestegen, zegt dr. Ginutis Juozapavičius, oprichter van het geologisch bedrijf “GJ Magma”.
Belangrijke Nuttige Grondstoffen in Litouwen
De geoloog benadrukt dat Litouwen over een aanzienlijke hoeveelheid veelgebruikte nuttige grondstoffen beschikt, voornamelijk zand en grind. De totale hoeveelheid gedetailleerd onderzochte mineralen bedraagt 962 miljoen kubieke meter, wat 51% van alle beschikbare nuttige grondstoffen vertegenwoordigt.
Daarnaast zijn er andere rijkdommen zoals dolomiet voor aggregaten en kalk, klei en opoka voor de productie van cement. De laatste jaren zijn ook veenmoerassen steeds meer in trek voor het produceren van kweekmedia.
Waar zijn de Grootste Voorzieningen te Vinden?
De distributie van nuttige mineralen in Litouwen is ongelijk verdeeld, wat te maken heeft met de geologische structuur van het land. In verschillende gemeenten ligt de hoeveelheid gedetailleerd onderzochte niet-metalen mineralen tussen de 1,8 miljoen kubieke meter in de gemeente Marijampolė en 321 kubieke meter in de gemeente Akmenė. De top tien rijkste gemeenten wat betreft mineralen bevat onder andere Akmenė, Trakai, Kaunas, Jonava, Pakruojis, Vilnius en de stad Vilnius zelf, Varėna, Rokiškis en Klaipėda.
In de regio Akmenė is de voornaamste grondstof voor cement en kalk overvloedig aanwezig, evenals in de regio’s Trakai, Jonava, Vilnius en Klaipėda waar er rijke zand- en grindvoorraden zijn.
Pakruojis host de grootste dolomietgroeven, terwijl in Kaunas de enige anhydrietafzetting van het land is gevonden, die via ondergrondse mijnbouw kan worden gewonnen. In Rokiškis zijn er ook veen, grind, zand en dolomietbronnen.
Impact van Grondstoffenwinning op de Economie
G. Juozapavičius legt uit dat de winning van nuttige mineralen een directe invloed heeft op het economische ontwikkelingsniveau van de staat. Hoe meer hulpbronnen er gebruikt worden, hoe betere levensomstandigheden er voor de maatschappij gecreëerd worden.
In Litouwen bedroeg het gebruik van deze grondstoffen per hoofd van de bevolking in 2010 nog 3,9 ton, terwijl dit in 2023 is gestegen naar 8,2 ton. Dit weerspiegelt de groei van de levensstandaard in Litouwen.
Hij wijst erop dat geen enkele moderne samenleving zonder nuttige mineralen kan functioneren. Hoewel veel Litouwers de winning van deze grondstoffen vaak als verontrustend beschouwen, benadrukt G. Juozapavičius dat het belangrijk is te begrijpen dat de exploitatie van nuttige mineralen nieuwe banen creëert en de aantrekkelijkheid van regio’s voor investeringen vergroot, wat de economie van de staat versterkt.
Beperkingen bij het Toegang tot Grondstoffen
De geoloog wijst erop dat op dit moment slechts 62% van de gedetailleerd onderzochte grondstoffen toegankelijk is voor gebruik. De resterende 1,15 miljard kubieke meter, of 38%, is niet beschikbaar vanwege milieuregels die het winningsverbod in bepaalde gebieden vaststellen.
Nieuwe steengroeves kunnen bijvoorbeeld niet worden aangemaakt in beschermde gebieden. Wellicht kunnen bedrijven materialen winnen op locaties die vóór de oprichting van beschermde gebieden zijn goedgekeurd, maar uitbreiding naar gebieden die niet onder de mijnbouwvergunning vallen, is niet toegestaan.
Bovendien verbieden nationale landschapsplannen wijzigingen aan het reliëf in bijzonder beschermde landschappen, wat betekent dat de aanleg van groeves in deze gebieden niet mogelijk is, hoewel infrastructuur zoals wegen en elektriciteitsnetten daar soms wel kan worden gebouwd. Bijzonder beschermde landschappen beslaan 24,3% van Litouwen’s grondgebied.
Desondanks is de oppervlakte van gedetailleerd onderzochte locaties in deze gebieden slechts 0,01%. De verhouding van zand- en grindafzettingen maakt hen tot puntobjecten. De vraag blijft of de beïnvloeding van dit beperkte oppervlak op het waardevolle landschap daadwerkelijk schade kan aanrichten, wat wetenschappers als een overcapaciteit beschouwen.
