Moos blijkt niet alleen een fragiel plantje, maar is ook een opmerkelijke overlevingskunstenaar. Van de ruige gebieden van het Death Valley tot de hoogtes van de Himalaya, mos groeit bijna overal. Laatst is er echter een nog extremere omgeving ontdekt: de ruimte. Een onderzoeksteam heeft gerapporteerd dat mos, dat aan de buitenkant van het ISS was bevestigd, maar liefst negen maanden in de ruimte heeft overleefd.
De omstandigheden waren uiterst uitdagend: intense temperatuurfluctuaties, vacuüm, UV-straling, kosmische straling en vrijwel geen zwaartekracht. Hoofdonderzoeker Tomomichi Fujita van de Universiteit van Hokkaido was in shock door de resultaten. “We hadden rekening gehouden met een vrijwel nul overlevingspercentage, maar het resultaat was het tegenovergestelde,” aldus Fujita. Meer dan 80 procent van de teruggebrachte sporen kiemden.
Een Kans op Overleven
De meeste organismen, inclusief mensen, kunnen niet eens kortstondig overleven in het vacuüm van de ruimte, legt Fujita uit. De sporen van het mos blijken echter mogelijk tot wel 15 jaar onder de omstandigheden in de ruimte te kunnen overleven, volgens een grove modellering van het team.
De ontdekking dat de sporen konden overleven, roept vragen op over de evolutionaire geschiedenis van mos. De onderzoekers vermoeden dat de effectieve beschermlaag van de sporen het mos 500 miljoen jaar geleden in staat heeft gesteld om evolueren van waterplanten naar landplanten en verschillende massa-extincties te overleven. Dit zou kunnen betekenen dat mos in de toekomst gebruikt kan worden om andere planeten te vergroenen tijdens lange ruimte missies.
Toekomstige Ruimteprojecten
Mos vormt een veelbelovende vervanger voor algen en andere gewassen, omdat het efficiënt koolstof vastlegt en zuurstof produceert. Daarnaast kan het zich aanpassen aan zwak licht. “Als pioniersoorten hebben ze het potentieel om regolith in vruchtbare grond om te zetten en zo de ontwikkeling van ecosystemen op andere planeten te bevorderen, vergelijkbaar met de rol van veenmossen op aarde,” zegt Fujita.
“We hopen uiteindelijk dat dit onderzoek een nieuwe weg opent voor het opbouwen van ecosystemen in extraterrestrische omgevingen zoals de maan en Mars,” voegt hij toe. Het Kleine Blasenmützenmoos (Physcomitrium patens), dat in dit experiment werd gebruikt, komt voor in Eurazië en Noord-Amerika, vooral aan drogende rivieroevers en vervuilde vijvers.
Voordat het mos aan de beurt was, hebben al diverse levenvormen ongeëvenaarde avonturen in de ruimte overleefd, zoals verschillende microben en het bekende extremofiele diertje, het tardigrade.
