Op 1 juli ontdekte NASA de komeet 3I/ATLAS, die door ons zonnestelsel reist en al snel als een interstellair object werd geïdentificeerd. Sindsdien houden wetenschappers de komeet nauwlettend in de gaten en onderzoeken ze deze om zoveel mogelijk informatie te verzamelen. NASA’s ruimteschepen en telescopen hebben talloze beelden van 3I/ATLAS gemaakt, die nu als een verzameling zijn gepubliceerd.
Nicky Fox, plaatsvervangend directeur van NASA’s Science Mission Directorate, vertelde op woensdag dat er in de toekomst nog meer kansen zullen zijn om de komeet te observeren, terwijl deze zijn reis door het zonnestelsel voortzet en in het voorjaar van 2026 langs Jupiter zal scheren.
Wanneer een interstellaire komeet ons zonnestelsel doorkruist, biedt dit een uitzonderlijk zeldzame kans voor astronomen om een monster te bestuderen dat afkomstig is uit een verre sterrenstelsel. Deze objecten bieden een rechtstreeks inzicht in de vorming, ontwikkeling en samenstelling van verre werelden, die momenteel niet bereikbaar zijn met ruimteschepen.
Na de bevestiging van de interstellaire oorsprong van 3I/ATLAS ging de wetenschappelijke gemeenschap aan de slag en zette ze elk beschikbaar middel in om de geheimen van de komeet te ontrafelen. Vroege observaties wezen uit dat 3I/ATLAS mogelijk de oudste komeet is die ooit is ontdekt, en dat hij groter en sneller is dan de eerder bekende twee interstellair objecten.
Naarmate 3I/ATLAS richting de zon vloog, onthulden waarnemingen van zijn toenemende coma en staart verdere karakteristieken. Met behulp van de nabij-infrarood spectroscoop (NIRSpec) van de James Webb Space Telescope vonden astronomen bewijs dat 3I/ATLAS ongewoon rijk is aan koolstofdioxide, wat suggereert dat het onder heel verschillende omstandigheden is ontstaan dan die heersen in dit deel van onze galaxy.
De komeet verdween eind september uit het zicht op aarde, omdat de zon zijn zichtbaarheid belemmerde, maar verschillende Mars-ruimtesondes vingen hem op toen hij begin oktober op een afstand van 30 miljoen kilometer langs de rode planeet vloog.
Een van de beelden werd vastgelegd door NASA’s Maven-ruimtesonde, waaruit blijkt dat de ultraviolette emissie van de komeet zich verdeeld over drie verschillende golflengten. Deze correspondentie komt overeen met de verschillende elementen waaruit de samenstelling bestaat.
Een ander beeld, gemaakt door NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter, toont de wazige coma van de komeet. Dankzij de passage langs Mars waren onderzoekers in staat om zijn baan en positie verder te verfijnen.
Na de passage bij Mars heeft de SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) in de periode van 15 tot 16 oktober beelden van de komeet vastgelegd. De SOHO detecteerde de komeet ongeveer 357 miljoen kilometer afstand; om zo’n grote afstand kon men niet verwachten beelden te maken, maar het onderstaande beeld is samengesteld uit gedetailleerde observaties van andere telescopen.
3I/ATLAS bereikte eind oktober zijn perihelium, het punt dat het dichtst bij de zon ligt. Het is nu opnieuw zichtbaar vanaf de aarde, en volgens NASA zullen amateur-telescopen het kunnen waarnemen tot in het voorjaar van 2026 aan de ochtendluchte.
De komeet zal op 19 december het dichtst bij de aarde komen, op een afstand van 273 miljoen kilometer. Deze nabijheid biedt grondtelecopen de mogelijkheid om de meest gedetailleerde observaties van 3I/ATLAS ooit uit te voeren en nieuwe indrukwekkende afbeeldingen te maken.
Wanneer 3I/ATLAS in maart 2026 verder het zonnestelsel verlaat, zal hij zelfs dichterbij Jupiter komen. Astronomen hebben geopperd dat NASA’s Juno-ruimtesonde, die sinds 2016 in een baan rond Jupiter draait, zijn baan moet aanpassen om het object te kunnen observeren. De instrumenten van Juno kunnen nieuwe details over de samenstelling van 3I/ATLAS onthullen, wat kan helpen om beter te begrijpen onder welke omstandigheden het is ontstaan.
