Tara, de oudste cedrus van het Teide en Europa, is maar liefst 1.544 jaar oud. Deze indrukwekkende boom heeft lange tijd in de schaduw gestaan, tot dat klimexpert Javier Martín-Carbajal in 1996 tijdens een klimactiviteit zijn aanwezigheid opmerkte. Op dat moment meldde hij al de locatie van deze bijzondere boom aan wetenschappers. “We vonden hem tijdens de derde klimstop. Ik tekende zelfs waar hij zich bevond op de kaart en noemde het een grote cedrus,” herinnert Martín-Carbajal zich.
Drie decennia later kreeg de boom, die inmiddels de naam Tara draagt, een zekere erkenning binnen een project voor herbebossing en behoud van deze soort in Teide. Martín-Carbajal is van mening dat het zeer waarschijnlijk is dat anderen eerder op de hoogte waren van Tara’s bestaan, gezien er vlakbij nog een gekapte boom was. “Ze ontkwam dankzij de steile hellingen van de locatie,” legt hij uit.
Een Overlevingskunstenaar
Tara, een vrouwelijke cedrus, heeft zich perfect aangepast aan de ruwe omstandigheden van de rotsachtige omgeving. “Ze heeft de strijd tegen de houthakkers, mensen en herbivoren overleefd,” zegt Martín-Carbajal. De boom groeit niet ver boven de wand en heeft een knoestige vorm door de ongunstige weersomstandigheden, met lage temperaturen, extreme droogte en de hitte van Las Cañadas.
De Hoogte van Tara
Volgens de projectleider van de herbebossing heeft Tara het moeilijk, maar kan ze daar niet anders dan leven. “Het gaat niet alleen om de oudste bomen, maar ook om de hoogst groeiende bomen in de Macaronesië,” stelt hij. Tara zelf is niet de hoogst groeiende cedrus; er is er een die op 2.600 meter hoogte op de Guajaraberg leeft, maar deze heeft nog geen naam gekregen.
Een Wetenschappelijk Wonder
In 2019 deelde Martín-Carbajal zijn ontdekking met José Luis Martín Esquivel, een bioloog van het Nationaal Park Teide. De wetenschapper was onmiddelijk gefascineerd en begreep de noodzaak voor de wederopbouw van een boomsoort die duizenden jaren geleden het gebied vulde. De conserveringsinspanningen werden oorspronkelijk aangewakkerd door de ontdekking van een andere cedrus, bekend als ‘El Patriarca’, die groter blijkt te zijn dan Tara.
Vrouwelijke Bomen en Natuurbescherming
Tara heeft ‘El Patriarca’ en ‘Bárbol’ overtroffen, die eerder als oudste bomen van Europa bekend stonden. Martín-Carbajal wijst erop dat beide ook vrouwelijke exemplaren zijn, ondanks de mannelijke namen die ze gekregen hebben. “El Patriarca zou eigenlijk ‘La Matriarca’ moeten heten,” voegt hij er met een glimlach aan toe. Ondanks zijn gebrek aan formele biologie-gl opleiding, heeft zijn passie voor natuurbehoud en meer dan 40 jaar klimervaring hem tot een specialist gemaakt in het beschermen van unieke species zoals de cedrus.
De Uitdaging van Natuurbescherming
Zoals beschreven in een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Ecology, is het uitdagen van verticale kliffen op zoek naar eeuwenoude bomen een grote uitdaging. De bemoedigende resultaten van de klimcampagnes in 2019 en 2020, waarbij zij 61 individuen bereikten, benadrukken de noodzaak van meer onderzoek. “Klimmen op verticale kliffen is nooit gemakkelijk, maar de uitdaging neemt exponentieel toe in vulkanisch terrein, waar de instabiliteit van de rots altijd een risico vormt,” concludeert het artikel.
