Onlangs heeft het Chileense Vera C. Rubin Observatorium een opmerkelijke ontdekking gedaan bij het bestuderen van het Virgo sterrenstelsel. In juni werden de eerste beelden van de verzamelgroep bekendgemaakt, waarop in de rechteronderhoek een verrassend fenomeen te zien is: een sterrenstroom die zich uit een van de stelsels uitstrekt. Deze spiraalvormige galaxie, Messier 61 (M61, ook bekend als NGC 4303), is sinds 1779 onderwerp van studie.
Astronomen hebben eerder verschillende ruimtetelescopen, waaronder Hubble en James Webb, gebruikt om de structuur van de galaxie te onderzoeken. Tot nu toe was het echter niet gelukt om deze sterrenstroom te detecteren; dit vereiste de specifieke expertise van het Chileense observatorium, dat zich richt op het waarnemen van zwakke objecten.
De sterrenstroom strekt zich over ongeveer 160.000 lichtjaar uit, vergelijkbaar met de diameter van de Melkweg. Dit zou kunnen functioneren als een rest van een dwerggalaxie die door de gravitatiekracht van M61 uiteen is getrokken. Dit evenement zou de katalysator kunnen zijn geweest voor de explosie die zo’n 10 miljoen jaar geleden leidde tot de vorming van nieuwe sterren in Messier 61.
Dit fenomeen doet denken aan de Sagittarius-stroom, die de Melkweg omringt en waarvan de sterren afkomstig zijn uit de Sagittarius elliptische dwerggalaxie. Dit wijst erop dat grotere stelsels vaak ontstaan door de insluiting van kleinere stelsels. In de studie merkt het onderzoeksteam op dat het opmerkelijk is dat deze sterrenstroom zo lang onopgemerkt is gebleven, en zij verwachten dat meer substructuren ontdekt zullen worden door astronomen. Bovendien veronderstellen ze dat elke galaxie omgeven kan worden door dergelijke sterrenstromen, aangezien dit een fundamentele voorwaarde is voor de vorming van galaxies.
Het Chileense observatorium zal de sterrenstroom blijven volgen binnen het kader van de tien jaar durende Legacy Survey of Space and Time, waarvoor hoge-resolutie beelden van het universum worden gemaakt. De eerste beelden registreerden ongeveer tien miljoen stelsels, maar in het komende decennium kunnen er foto’s van twintig miljard stelsels worden gemaakt. Dit project zal astronomen in staat stellen om getuige te zijn van de veranderingen in het heelal en nieuwe ontdekkingen te doen van structuren die tot nu toe verborgen zijn gebleven voor wetenschappers.
