Soms komen er gebeurtenissen voor in de ruimte die wetenschappers doen beseffen dat er nog enorme hiaten in onze kennis zijn. Een dergelijk fenomeen is GRB 250702B – de langst geregistreerde gammaflits ooit. Dit specifieke gebeuren past niet binnen de bestaande modellen die dergelijke explosies proberen te verklaren.
GRB 250702B heeft alle eerdere records gebroken qua duur. Gewoonlijk duren gammaflitsen slechts enkele seconden of minuten, maar deze uitzending hield het bijna zeven uur vol. Meteen na de detectie van het signaal registreerden grondtelescoop de vervagende gloed van de explosie in een massieve, stofrijke sterrenstelsel, dat voornamelijk zichtbaar was in het infrarood en in hoge-energie spectrums.
Een team van astronomen van de Universiteit van North Carolina in Chapel Hill was betrokken bij het nieuwste onderzoeksproject. Zij verrichtten waarnemingen met een van de grootste telescopen in de VS. De verzamelde gegevens werden samengevoegd met resultaten van de Very Large Telescope, de Hubble Ruimte Telescoop en X-stralen observaties. De analyse laat verschillende mogelijke scenario’s zien voor de oorsprong van deze atypische gammaflits, maar de momenteel beschikbare informatie stelt ons nog niet in staat om een definitieve keuze te maken.
“Dit was de langste gammaflits die ooit is waargenomen – zo lang dat het niet past binnen een van onze eerder gebruikte verklaringsmodellen,” bevestigt Jonathan Carney, de hoofdschrijver van de studie en promovendus aan UNC-Chapel Hill. Hij merkte op dat de recordduur ons dwingt om de classificatie en oorsprong van GRB te heroverwegen.
Gammaflits behoren tot de krachtigste explosies in het universum, en hun licht verdwijnt net zo snel als het verschijnt. Deze langere duur maakte het echter mogelijk om de omgeving van de explosie en het moedersterrenstelsel grondig te bestuderen. Het team heeft vastgesteld dat de bron van de explosie zich bevindt in een verre, massieve sterrenstelsel dat rijk is aan stof, wat het zichtbare licht onderdrukt, waardoor detectie voornamelijk in het infrarood en in hoge energien kon plaatsvinden.
Toch is het nog steeds onbekend wat deze recordbrekende gebeurtenis heeft veroorzaakt. Wat we wel weten, is dat het zich miljarden lichtjaren van ons vandaan heeft voorgedaan, in een vrij atypische sterrenstelsel. Beschikbare gegevens wijzen erop dat er vanuit de bron een smalle straal materie naar onze richting is geschoten, die zich met ten minste 99 procent van de snelheid van het licht beweegt, en die door dikke lagen van kosmisch stof heen heeft gebroken.
Onderzoekers overwegen verschillende oorzaken voor dit fenomeen: de instorting van een zware ster, de botsing van exotische sterrenresten, of zelfs de vernietiging van een ster door een zwart gat. Het probleem is dat het moeilijk te bepalen is welke van deze theorieën juist is.
GRB 250702B wordt een referentiepunt voor toekomstige ontdekkingen. Wetenschappers benadrukken dat soortgelijke explosies zullen worden vergeleken met de eigenschappen van deze gebeurtenis, wat het makkelijker zal maken om verschillende klassen van gammaflitsen te onderscheiden.
