De geschiedenis van het zoeken naar water op de oppervlak en onder de oppervlakte van de Rode Planeet zit vol wendingen. Het lijkt erop dat we momenteel weer zo’n wending doormaken. De nieuwste gegevens van de Mars Reconnaissance Orbiter werpen nieuw licht op een van de laatste ontdekkingen.
Wetenschappers debatteren al jaren over de interpretatie van de gegevens die zijn verzameld met behulp van de MARSIS-radar, die zich aan boord van de Mars Express bevindt. Sinds het begin wijzen onderzoekers erop dat de heldere radarecho’s van een gebied van 20 kilometer aan de basis van de zuidelijke ijskap mogelijk bewijs zijn voor het bestaan van vloeibaar water diep onder het ijs.
Dit zou kunnen betekenen dat er op het moderne Mars nog restanten van oude oceanen aanwezig zijn, waarvan de oppervlakken al miljarden jaren verdwenen zijn. De ontdekking van een uitgestrekte laag ondergrondse vloeibare water zou belangrijke implicaties hebben voor onze kennis over de vraag of er ooit levensvriendelijke omstandigheden op Mars hebben bestaan.
Het probleem is echter dat het handhaven van water in vloeibare toestand onder de huidige, extreem koude en droge omstandigheden van Mars extreem zoute pekels of lokale warmtebronnen, zoals vulkanische activiteit, zou vereisen. Bovendien hebben wetenschappers tijdens hun onderzoek ook alternatieve verklaringen voor de radarecho’s naar voren gebracht die geen vloeibaar water vereisen. Sommige onderzoekers hebben gesuggereerd dat de signalen kunnen worden veroorzaakt door de opstelling van lagen van water- en droog ijs, een mengsel van zout ijs en klei, of andere configuraties die de radarecho’s versterken.
Nieuwe informatie van de SHARAD-radar
Een sleutel tot het oplossen van deze puzzel kan de SHARAD-radar zijn, die is geïnstalleerd op de Mars Reconnaissance Orbiter. Deze radar werkt over het algemeen op hogere frequenties dan de MARSIS. Tot nu toe kon zijn signaal niet diep genoeg doordringen om een echo te ontvangen van de basis van het ijs in het gebied waar vloeibaar water werd verondersteld te bestaan. Onlangs heeft het team van de MRO-missie besloten om de sonde een zeer grote draai van maar liefst 120 graden te laten maken. Deze manouvre, simpelweg “very large roll” (VLR) genoemd, maakte het mogelijk om de sonde anders te positioneren ten opzichte van het oppervlak van de Rode Planeet.
Hierdoor werd de kracht en de diepte van de penetratie van de uitgezonden golven door de SHARAD-radar vergroot, waardoor het mogelijk werd om de basis van de ijskap te onderzoeken en de reflectiezone van radargolven onder de loep te nemen. De MRO-sonde verzamelde meetgegevens tijdens 91 overvlogen in dit gebied.
Radars met verschillende boodschappen
Het interessante is dat terwijl de MARSIS-radar aan boord van de Mars Express een sterk signaal gaf, de echo van SHARAD zeer zwak was. Volgens de auteurs wijst dit tegen de aanwezigheid van vloeibaar water in het onderzochte gebied. Het team suggereert dat de zwakke reflectie in feite afkomstig kan zijn van een lokaal gladde ondergrond onder het ijs, wat een subtiel maar detecteerbaar signaal afgeeft.
Het is echter belangrijk om te benadrukken dat verdere analyses nodig zijn om de discrepanties tussen MARSIS en SHARAD te verzoenen. Nieuwe waarnemingen, meer VLR-vluchten en modellering van de dielektrische eigenschappen van ijs en grond kunnen helpen om te verduidelijken of de heldere reflecties het gevolg zijn van een ongewone ijsstructuur, mineralen, of een specifieke morfologie van het oppervlak.
Het resultaat van deze verschuiving is dat we nog steeds niet echt weten of er momenteel vloeibaar water aanwezig is op de oppervlakte of onder de oppervlakte van Mars. Misschien zullen astronauten, die over enkele decennia de Rode Planeet kunnen bereiken, dit mysterie oplossen.
