In het afgelopen jaar heeft het wereldwijde patroon van aardbevingen zorgwekkende veranderingen vertoond. Diverse landen, die eerder als ‘veilig’ werden beschouwd voor aardbevingsdreiging, registreren nu buitengewone seismische activiteit. Dit fenomeen verandert niet alleen de geologische kaart van de wereld, maar dwingt regeringen en rampdeskundigen ook om hun traditionele begrip van de stabiliteit van de aarde te heroverwegen.
Recente studies in Griekenland, met name op het vulkanische eiland Santorini, tonen aan dat er meer dan 28.000 trillingen zijn geregistreerd tussen januari en februari 2025, waaronder enkele aardbevingen van middelmatige sterkte boven de 5.0 op de schaal van Richter. Onderzoekers van het GFZ Helmholtz Centrum voor Geowetenschappen en het GEOMAR Helmholtz Centrum voor Ocean Onderzoek in Kiel benadrukken dat de beweging van magma vanuit de diepte van de aardkorst de belangrijkste oorzaak van de bevingen is. Het stijgende en bewegende magma door breuken in de aardkorst genereert druk die vrijkomt in de vorm van aardbevingen.
Deze bevinding benadrukt dat gebieden die voorheen als stabiel werden beschouwd, nu risico’s kunnen vertonen als er veranderingen plaatsvinden in de ondergrondse structuur. Een soortgelijk fenomeen werd ook geregistreerd in Maleisië. Zwakke trillingen in Segamat, Johor, afgelopen augustus wezen erop dat een oude breuk, die als ‘dood’ werd beschouwd, nu tekenen van heractivatie vertoont.
Analyses door de Afdeling Mineralen en Geowetenschappen (JMG) hebben aangetoond dat de beweging van de aardkorst in dat gebied mogelijk verband houdt met tektonische druk vanuit verre platen. Hoewel het risiconiveau nog steeds laag is, heeft de overheid via NADMA de technische commissie opnieuw geactiveerd om de richtlijnen voor de openbare veiligheid te evalueren. Geologen benadrukken dat de aardkorst bestaat uit microplaten, oude breuken en complexe ondergrondse breuken.
De toenemende druk door beweging van platen, magmaovergang of accumulatie van vloeistof in breuken kan aardbevingen veroorzaken in gebieden die voorheen vrij waren van seismische activiteit. Dit verklaart waarom landen en regio’s die als laag risico werden beschouwd, niet langer alleen op historische gegevens kunnen vertrouwen. Een adaptieve aanpak is noodzakelijk om deze risico’s het hoofd te bieden.
Aardobservatie en seismische monitoring moeten worden versterkt door gebruik te maken van satellieten, GPS en onderwater-sensoren. Risicokaarten moeten regelmatig worden bijgewerkt, en het waarschuwingssysteem moet worden verbeterd. Daarnaast is het van belang om het publiek te onderwijzen om ervoor te zorgen dat de gemeenschap voorbereid is op mogelijke aardbevingen.
Ook moeten ontwikkelingsplannen rekening houden met de potentieel gevaarlijke geologische omstandigheden om de openbare veiligheid te waarborgen. Conclusie: de seismische stabiliteit van de wereld verandert. De interne dynamiek van de aarde ontwikkelt zich voortdurend, met bewegende magma, heractiverende oude breuken en toenemende druk op de aardkorst.
Land of regio’s die voorheen als veilig werden beschouwd, moeten hun risico’s opnieuw beoordelen en proactieve preventiemaatregelen implementeren om levens en eigendommen te beschermen. Deze fenomenen vragen om proactieve maatregelen en een uitgebreide strategie voor rampbeheer. Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) kan helpen bij de snelle en nauwkeurige analyse van aardbevingsdata en bijdragen aan de voorspelling van mogelijke naschokken.
Projecten zoals MULTI-MAREX in de Middellandse Zee bewijzen de effectiviteit van internationale samenwerking in het realtime detecteren en analyseren van seismische activiteiten. Daarnaast moeten risicokaarten en gevaarzones voortdurend worden bijgewerkt, en de noodzaak van de handhaving van aardbevingbestendige bouwvoorschriften wordt benadrukt.
