Wetenschappers hebben met een opmerkelijk experiment aangetoond dat mossen in staat zijn om langdurige blootstelling aan de ruimte te overleven. Dit onderzoek werd geleid door Tomomichi Fujita van de Hokkaido Universiteit en de resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift “iScience”.
Het doel van het experiment was om te onderzoeken of het mos, bekend om zijn vermogen om te groeien in extreme omgevingen op aarde, ook kan overleven in de vacuumomstandigheden van de ruimte. Mossen, zoals Physcomitrium patens, zijn in staat om te gedijen in de meest onherbergzame omstandigheden, van de toppen van de Himalaya tot de koude tundra van Antarctica.
Voorafgaand aan de lancering naar de internationale ruimtehaven, voerde het onderzoeksteam experimenten uit in gesimuleerde ruimteomstandigheden op aarde. Het mos werd blootgesteld aan hoge niveaus van UV-straling, extreme temperaturen en vacuumomstandigheden. De resultaten waren verbluffend: de sporofieten, de reproductieve structuren van het mos, bleken de meest veerkrachtige te zijn tegen de schadelijke effecten van UV-straling.
De onderzoekers ontdekten dat de schil die de sporofieten omringt, hen beschermt tegen UV-straling en mogelijk schade voorkomt. Dit kenmerk kan een evolutionaire aanpassing zijn die het mos in staat heeft gesteld om zich 500 miljoen jaar geleden aan te passen van water- naar landplanten en verschillende massa-extincties te overleven.
In maart 2022 werden de sporofieten per raket naar het internationale ruimtestation (ISS) gestuurd, waar ze gedurende 283 dagen aan de buitenkant van het station waren bevestigd. Na hun terugkeer naar de aarde in januari 2023, toonde laboratoriumonderzoek aan dat meer dan 80 procent van de sporen had overleefd, met bijna 90 procent die in staat was om te kiemen.
De wetenschappers hebben ook pogingen gedaan om te bepalen hoe lang de sporofieten in de ruimte zouden kunnen overleven. Door gebruik te maken van gegevens verzameld voor en na de reis, ontwikkelden ze een wiskundig model. Hiermee kwamen ze tot de conclusie dat de sporen in hun beschermende schil waarschijnlijk tot 5600 dagen, ofwel ongeveer 15 jaar, in de ruimte zouden kunnen overleven. Dit is echter een benadering, en verdere gegevens zijn nodig voor nauwkeurigere voorspellingen.
De bevindingen van dit experiment vormen een belangrijk bewijs dat vroege landplanten in staat zijn om te overleven onder de uitdagende omstandigheden van de ruimte. Tomomichi Fujita merkte op: “De meeste levende organismen, inclusief mensen, kunnen niet eens korte tijd in het vacuüm van de ruimte overleven. Maar deze mossen hebben hun levendigheid behouden na negen maanden van directe blootstelling. Dit toont aan dat leven dat op aarde is geëvolueerd, op cellulair niveau mechanismen bezit die overleving in de ruimte mogelijk maken.”
De onderzoekers hopen dat hun bevindingen de toekomstige ruimte-exploratie zullen vergemakkelijken. Fujita voegde eraan toe: “We hopen dat ons onderzoek nieuwe mogelijkheden opent voor het creëren van ecosystemen in buitenaardse omgevingen zoals de maan en Mars, en dat onze studies over mossen een startpunt zullen zijn voor verder onderzoek.”
